Skírnir - 01.01.1957, Side 79

Skírnir
Edvard Grieg
77
listar. Grieg viðurkennir, að Björnson hafi ekki skilið tónlist;
en hann átti trúna, og það herti hug Edvards Griegs líka.
Alla sína daga varðveitti Grieg þau áhrif, sem hinn tröllslegi
persónuleiki Björnsons hafði veitt honum í æsku; og hann
gleymdi heldur ekki, að það var Björnson að þakka, að hann
hafði ekki glatað trúnni á sjálfan sig og norska tónlist á þess-
um örlagaþrungnu árum.
Á Kristíaníu-tímabilinu samdi Grieg mörg sönglög við ljóð
Björnsons. Þau eru öll mótuð af ljúfri vorkomu, von og æsku;
þau gefa öll mikið fyrirheit um það, sem koma átti, þegar
Grieg í Vinje-söngvum og Garborg-söngvum sínum náði lengst
og dýpst sem tónskáld, -— fann sjálfa líftaug landsins. En leið-
in þangað var enn þá löng. — Fyrir áhrif Björnsons samdi
Grieg m. a. melódramað Bergljót og tónlistina við leikritið
SigurS Jórsalafara, þar sem lofmarsinn er ein hin innblásn-
asta tónkviða, sem Grieg hefur skapað. Undir þessum tónum
ganga alltaf hinir nýju stúdentar Noregs sérhvern fyrsta
september fram á svæðið framan við aðalbyggingu Öslóar-
háskóla, til að hlusta á ræðu rektors. Og frá tröppum þessarar
byggingar hljóma við sama tækifæri alltaf tónar kvæðisins
Landkjenning eftir sömu höfunda. — Varpa þessar tónsmíðar
á hátíðahaldið sögukennd og tign.
Það, sem Grieg og Björnson gáfu okkur ekki og það er þeim
báðum að kenna, er hin þjóðlega ópera. Tilraunin Olav
Trygvason varð aðeins brot. En hvílíkt brot! — „Hér hafa
tveir snillingar verið að verki og svikið okkur um stórverk,“
skrifaði tónlistargagnrýnandi í höfuðborginni eftir einhverja
sýningu óperubrotsins. Og því miður hafa orð Björnsons í
sambandi við norska óperu, þegar hann afhjúpaði bautastein
a gröf Nordraaks í Berlín 1906, reynzt rétt. ■— Þá sagði hann:
„Það, sem ekki kemur á réttum tíma, það kemur aldrei.“
Edvard Grieg var annars ekki tónskáld hins stóra forms.
Hann var, eins og áður getur, ljóðrænt tónskáld; og á sama
hátt og hin stuttu lýrisku ljóð takast venjulega bezt, þá tekst
Grieg bezt að semja stuttar tónsmíðar. Slik verk eru t. d.
ÞjóSlífsmyndir fyrir píanó, sem hann samdi á árunum 1870
—1871. Hér sjáum við líka greinilega, hvernig Grieg málar