Skírnir - 01.01.1957, Qupperneq 195

Skirnir Heilbrigðiseftirlit í skólum og kvillar skólabarna 193
úr veikinni 232 menn, eða 2,2%0 landsmanna. Eftir 1932 fer
dánartalan hins vegar að lækka og hefir farið smálækkandi
síðan. Árið 1954 dóu úr veikinni 10 manns eða 0,069%0 lands-
manna. Er sú dánartala með því lægsta, sem gerist í heimin-
um, ef ekki lægst.
Ekki eru miklar líkur til, að skólaeftirlitið hafi haft veru-
leg áhrif á gang veikinnar framan af, og ber margt til þess.
Skólaskoðun fór aðeins fram að hausti, og gat þá vitaskuld
komið upp berklaveiki á skólaheimili eða í nemanda eða
kennara, eftir að skoðun var lokið. Ekki voru öll skólabörn
skoðuð framan af og því síður allir skólastaðir, þar sem skól-
ar voru víða á sífelldum hrakningi bæja á milli. Þótt skoðun
færi fram, var vafalaust misvel til hennar vandað, og þó að
samvizkusamlega væri af hendi leyst, varð alls ekki til þess
ætlazt, að læknar gætu nærri ætíð greint veikina, enda get-
ur hún farið svo leynt, að sjúklingur sjálfur geri sér enga
grein fyrir því, að hann sé veikur. Skoðunartækni lækna var
þá mjög ábótavant, þar sem ekki var um að ræða röntgen-
skoðun og varla smásjárrannsókn að neinu ráði. Berklapróf
var aðeins gert í stöku héruðum og ekki að staðaldri. Var það
ekki almennt gert á nemendum fyrr en nokkru eftir 1930.
Engu að síður er vitað, að læknar bægðu oft berklaveikum
bömum frá skólavist og hafa vafalaust stundum komið í veg
fyrir, að skóli væri vistaður á berklaheimili.
Skipulegar berklavarnir hófust fyrst í landinu, þegar ráð-
inn var berklayfirlæknir árið 1935. Tók hann mál þessi svo
föstum tökum, að á fáum ámm voru gegnlýstir allir lands-
menn til þess að leita smitbera, er síðan voru einangraðir.
Nú er gert berklapróf á langflestum skólanemendum á hverju
hausti og jákvæðir nemendur, svo og starfslið skóla, gegn-
lýstir eða röntgenmyndaðir, þar sem því verður komið við.
Til að mynda fer læknir með röntgentæki á alla héraðsskóla
á hverjum vetri. Berklabólusetning hefir aldrei orðið almenn
hér á landi, þótt svo hafi orðið í grannlöndum okkar, þar sem
nærri því öll böm em bólusett kornung. Árangur sá, sem
náðst hefir í baráttunni við berklaveiki hér á landi, hefir vak-
ið athygli um allan heim. Stafar hann annars vegar af öfl-
13