Skírnir - 01.01.1957, Page 264
262
Ritfregnir
Skírnir
Dahlsted rannsakaði undafíflasöfnin og birti ritgerð um íslenzku undafífl-
ana (Beitrage zur Kenntnis der Hieracium Flora Islands), Stokkhólmi
1904. Lýsir Dahlsted J>ar í fyrsta sinn flestum íslenzkum undafíflum, sem
þá voru þekktir, þ. e. 50 tegundum og 8 afbrigðum. 34 árum síðar birtist
í Ösló ritgerð norska undafíflafræðingsins S. O. F. Omangs um íslenzka
undafífla. Lýsir Omang undafiflum, sem kunnugt var um fram að árinu
1937, alls 106 tegundum og 17 afbrigðum (auk vafategunda). Omang
ferðaðist hér á landi, og enn fremur sendu íslenzkir grasafræðingar hon-
um mikið af undafíflum til ákvörðunar.
Um skeið hefur Ingimar Óskarsson grasafræðingur lagt mikla stund á
söfnun og ákvörðun undafífla. Hafa og ýmsir sent honum undafíflasöfn
sín, t. d. Helgi Jónasson, Ingólfur Davíðsson, Jón Steffensen, Steindór
Steindórsson o. fl.
Rannsókn undafífla er mikið nákvæmni- og þolinmæðiverk, þvi að flest-
ir undafíflar eru næsta vandgreindir og erfiðir viðfangs. Er Ingimar fyrsti
Islendingurinn, sem gerir undafíflunum veruleg skil. Hann hefur fengizt
við færeyska og grænlenzka undafífla auk hinna íslenzku. I hinni nýju
ritgerð lýsir Ingimar 72 nýjum tegundum og 25 afbrigðum íslenzkra
undafífla og birtir myndir af öllum tegundunum. Hefur Gísli Gestsson
safnvörður ljósmyndað þurrkuð eintök fiflanna.
Lýsingar fíflanna eru á latínu, og fylgir stuttur útdráttur eða umsögn
á ensku. Er þetta mikill skerfur og merkilegur grasafræðirannsóknum
landsins. Meginhluti bókarinnar er tegundalýsingarnar. Latnesk nafna-
skrá fylgir og síðast myndirnar á sérstökum myndapappírsblöðum, 2—3 á
síðu. 1 formála er stuttlega rakin rannsóknarsaga íslenzku undafíflanna
og gerð grein fyrir hinu nýja riti.
Rannsókn undafífla er merkilegt viðfangsefni og getur m. a. gefið bend-
ingar um uppruna islenzks gróðurs og þróunarsögu hans. Telja má lík-
legt, að sumir undafíflar hafi lifað af síðustu ísöld. Nokkrir hafa sennilega
borizt með heyi og öðrum varningi frá Noregi og Bretlandseyjum á land-
námsöld og síðar hingað út til Islands. Einkennilegt er, hve yngstu svæði
landsins (t. d. Suðurlandsundirlendið milli Reykjanesskaga og Mýrdals)
eru fátæk að undafíflategundum. Á Vestfjörðum, Austfjörðum, í útsveit-
um Eyjafjarðar og víðar eru undafíflarnir miklu fjölskrúðugri. Eru marg-
ar tegundir undafífla æði-staðbundnar og virðast lítt breiðast út. En sum-
ar mega heita algengar um land allt (t. d. hinn loðni Islandsfífill (H. is-
landicum)).
Hafi Ingimar og Vísindafélagið þökk fyrir bókina.
Ingólfur DavíSsson.
Geir Kristjánsson: Stofnunin. Heimskringla, Reykjavik 1956.
Þetta er smásagnasafn, sumt í bókinni þó fremur svipmyndir en sögur.
Ég hef lesið mikið hrós um bók þessa, en hvergi séð henni hallmælt,
svo að það er þá tími til kominn. Höfundur er að vísu góður stílisti, það