Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.1998, Blaðsíða 147

Upprisan í þremur íslenskum predikunum
hætti. Það er e.t.v. af þessum ástæðum sem Haraldur telur sig ekki þurfa að
útskýra í smáatriðum hvers eðlis upprisa Krists hafi verið. í raun fjallar hann
ekki mikið um upprisuna sem afmarkaðan þátt í Krists-atburðinum heldur
tengir hana verki Krists í heild sinni:
Ef Kristur hefði eigi liðið og látið beita sig ofbeldi, í stað þess að beita ofbeldi
og ytra mætti við aðra, þá væru engir páskar til í kristilegum skilningi. Ef kær-
leikur hans hefði eigi verið svo takmarkalaus sem hann var og trú hans jafnóbifan-
leg á réttlátt siðferðislögmál í tilverunni og sigur hins góða, án allra ytri vopna,
þá hefði heimurinn aldrei kynst neinu fagnaðarerindi, sem vill endurleysa synd-
þjáð mannkynið með sjálfsfórn guðlegrar elsku. (Haraldur Níelsson 1920: s. 122)
Helstu afleiðingu upprisunnar telur hann síðan hafa verið að hún sannfærði
lærisveinana „...um það, að Jesús væri lifandi, þótt hann hefði liðið og dáið,
dáið píndur, dáið hræddur, dáið krossfestur...“ sannfært þá um „... að þeir
hefðu sjálfir séð hann í dýrlegum líkama, en þó með naglaförin á höndum og
fótum, þá sá trú þeirra eilíft ljós.“ (Haraldur Níelsson 1920: s. 124)
Að þessu sögðu víkur höfundur að þremur meginatriðum sem hann kveður
að sér hafi skilist að vegi þyngst „þegar hið eilífa ljós trúarinnar fellur yfir
líf vort“. (Haraldur Níelsson 1920: s. 124) Hið fyrsta er að upprisa Jesú hafi
sannfært lærisveinana um að líf allra manna haldi áfram eftir dauðann. Þetta
telur hann hafa verið rauðan þráð í boðskap kirkjunnar allt fram á 19. öld er
nokkur efi tók að grafa um sig. Þó telur hann að Guð hafi jafnvel séð lækningu
á honum áður en hans tók að gæta verulega.
Því að þá hina sömu öld taka menn að öðlast nýja þekking á lögmáli upprisunnar.
Og nú er svo komið, að ef einhver lendir í efa um þetta grundvallaratriði lífs-
skoðunarinnar, þá getur hann aflað sér þekkingar á því, svo framarlega sem hon-
um er alvara og efinn er sprottinn af einlægri leit eftir sannleikanum, sem oft getur
verið.“ (Haraldur Níelsson 1920: s. 126)
Með tilliti til guðfræðilegrar stöðu Haraldar Níelssonar getum við getið nærri
um hvar hann telur áheyrendur sína eiga að leita hinnar sönnu þekkingar þótt
hann geti þess ekki og spíritískra túlkana gæti lítið í predikuninni — Stærsta
vandamál samtíðar sinnar telur Haraldur þó ekki vera að menn trúi ekki á
upprisuna heldur þvert á móti að þeir kæri sig í raun ekki um hana! I þessu
efni spyr hann:
En er ekki komið eitthvað óeðlilegt inn í lífsskoðunina, þegar menn vilja alls ekki
lifa eilíflega, en þrá að slokna út? Er það ekki ein af afleiðingum efnishyggjunnar
og sýnir hún ekki jafnframt sjúkleiksmerkin á þeirri lífsskoðun? (Haraldur Níels-
son 1920: s. 127)
145