Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.1998, Blaðsíða 233

Sköpunarguðfrœðin í Árin og eilífðin
n/
leysi gagnvart öllu því, sem margir telja svo mikilvægt og áríðandi, þessari um-
hyggjusamlegu aðgreiningu milli hins heilaga og veraldlega, þessari gætnisvarúð,
að eiga engin mök við neitt það eða neinn þann, sem eitt sinn hefur fengið blett
á sig í almenningsálitinu. Jesús Kristur hirti ekki hót um það, þótt það væri afar-
mikilvægt mörgum mönnum. ...
Jesús steig sjálfur niður eins og sólskinið og regnið. Hann steig djúpt niður
— niður í fátækt vora, starf vort, kvöl vora.25
Spíritismann ber að skoða út frá þróunarhyggju þeirri sem Haraldur geng-
ur út frá. Spíritisminn byggist, samkvæmt þeim forsendum sem Haraldur gefur
sér, á nútíma reynsluþekkingu sem bregður nýju ljósi á heim trúarinnar og
mikilvægi trúarlífsins fyrir manninn. Spíritisminn sýnir sannindi trúarinnar,
kemur með beinar sannanir þar sem fyrir voru aðeins óljós hugboð. Á vissan
hátt lítur Haraldur á spíritismann sem lokastig í þróun trúarbragðanna þar sem
guðlegt eðli mannsins opinberast og trú og þekking eru ekki andstæður. Hann
telur að ef menn sannfærðust um að lífi þeirra væri ekki lokið með jarðlífinu,
heldur ættu þeir líf í öðrum heimi í vændum þar sem þeir yrðu að horfast í
augu við afleiðingar gerða sinna, og taka þeim, myndu þeir koma fram af
meiri tillitssemi við aðra menn. Þeir myndu þá sýna náunga sínum kærleika
og sjá rangindin í því að safna að sér þessa heims gæðum á kostnað annarra.
Sannfæringin um líf að loknu þessu myndi leiða til betra þjóðfélags, þjóð-
félags þar sem jöfnuður ríkti. I prédikun sem Haraldur nefnir Fyrir synduga
menn og flutt var á föstudaginn langa segir hann að ef menn fylgdu í fótspor
Krists þá myndi mótsögnin milli frelsis einstaklingsins og þeirra hafta sem
þjóðfélagið leggur á menn leysast upp og að: „Vér mundum allir vera jafn-
aðarmenn, án þess að láta oss detta í hug að nefna oss slíku heiti.“26 í annarri
prédikun segir Haraldur að vissan um annað líf muni hafa áhrif á deilur milli
verkalýðs og vinnuveitenda, sem hann segir að séu orðnar svo ískyggilega
harðar í mörgum löndum. Þessum deilum linni vegna þess að í ljósi framhalds-
lífsins sjái menn að sú skipan sem stéttaandstæður þrífast í sé ókristileg.27 Ein-
staklingshyggja spíritismans hindraði þó Harald í að koma fram með eða
styðja ákveðna þjóðfélagslega kenningu um hið sanna eðli og byggingu hins
góða samfélags. I umfjöllun spíritista um forsendur siðgæðis má greina svip-
aðar hugmyndir og hjá pósitívistum 19. aldar sem sáu í raunvísindunum vísinn
að hinu góða og réttláta þjóðfélagi. I þeirri þróunarhyggju sem sjá má í félags-
vísindum við upphaf 20. aldar er persónuleika mannsins gert hátt undir höfði
25 Árin og eilífðin II, s. 155.
26 Árin og eilífðin II, s. 107.
27 Árin og eilífðin II, s. 216.
231