Føroya kunngerðasavn A og B - 22.08.1996, Blaðsíða 55
203
7.5 Skrivliga arbeiðið verður brúkt til framhaldandi at venja lærugreinarháttalagið, skapa yvirlit og halda fast í
týðandi úrslit í undirvísingini umframt at styrkja sjálvstøðuga skrivliga førleikan hjá næmingunum.
7.6 Gjørdar verða 7 skrivligar uppgávur, av hesum 2 A-uppgávur og 5 B-uppgávur. Lærarin rættar og ger við-
merkingar til uppgávumar. A-uppgávur em uppgávur við greiðum endamálsorðingum og við svamm, sum
liggja innan avmarkaðar karmar. B-uppgávumar hava størri dám av sjálvstøðugum næmingavirksemi, og enda-
málsorðingamar og svarini liggja innan breiðari karmar. Skrivliga arbeiðið liggur annaðhvørt í undirvísingar-
tíðini ella kemur ístaðin fyri ta vanligu fyrireikingina til undirvísingina.
Innihald í undirvísingini
8.1 Tær geografisku dimensiónimar:
a) Samspælið millum náttúru og samfelag,
sum verður viðgjørt í tilfeingisnýtslu- og umhørvishøpi. Undirvísingin skal lýsa sínámillum ávirkan millum
náttúragmndarlagið og nýtslu menniskjans av hesum í eini framleiðslu ella einari framleiðsluskipan. Den-
tur verður lagdur á sambandið millum framleiðsluna og tað tøknifrøðiliga og búskaparliga støðið og tær
politisku fortreytimar. Umhvørvisavleiðingamar av gagnnýtslu av náttúmni vera viðgjørdar og mettar í mun
til møguleikan fyri einari lívførari menning.
b) Lívskor
Tey geograftsku frábrigdini í lívskorunum: náttúmgrandarlag, framleiðsla, vinnulívs-, íbúgva-, og mentan-
ararviðurskifti, matur, íbúðar- og heilsuviðurskifti eins og búskaparlig og politisk viðurskifti verða lýst.
c) Tann staðarbundna, økisbundna og alheimsbundna dimensiónin
miðar ímóti einum geografiskum yvirliti og umheimsfatan og skal vísa økisbundin frábrigdi á jørðini. Høv-
uðsđentur verður lagdur á tey alheimsligu frábrigdini og alheimsligan samanhang.
d) Altjóða sambondini
Samband millum lond og øki verður viðgjørt, herímillum støðu Føroya í altjóða høpi.
8.2 Fakøkini (valt verða í minsta lagi fýra av hesum átta økjum, soleiðis býtt, at náttúruparturin og samfelags-
parturin em í javnvág):
1) Jarðfrøðiligt tilfeingi og gagnnýtslu av tí
Undirvísingin skal geva innlit í tilgongdir, sum greiða frá skapanini av jarðfrøðiliga tilfeinginum, lokaliser-
ing og tí hátti, tey finnast undir. Geografiska býtið av ráevnunum, teirra framleiðslu-, sølu- og marknaðar-
viðurskifti, umframt teir umhvørvistrupulleikar, sum em knýttir at framleiðslu og gagnnýtslu, verða grein-
að. Hvussu ráevnishugtakið er treytað av samfelagsmenningini, herundir tøknifrøðiliga støðið, verður lýst.
I minsta lagi eitt dømi um jarðfrøðilig tilfeingi, orkuráevni, ídnaðarráevni ella vatn verður viðgjørt.
2) Jarðskjálvti og eldgos
Undirvísingin skal geva innlit í jarðfrøðiligar tilgongdir, sum greiða frá eldgosi og jarðskjálvta ymsastaðni
ájørðini. Undirvísingin skal geva yvirorðnaðan kunnleika um jarðfrøðisøguna grundað á aktualistisku meg-
inregluna. Aherðsla verður løgd á samanhangið millum plátuvondástøðið og lokalisering av ymiskum
sløgum av jarðskjálvtum og gosfjøllum. Lýstar verða avleiðingamar av hesum sløgum av jarðskjálvtum og
eldgosum í ymiskum samfeløgum.
3) Veður og veðurlag
Undirvísingin skal fevna um tilgongdir, sum em knýttar til alheimsveðurlagið ella eitt ella fleiri sløg av
økisbundnum veður- og veðurlagi ella um tilgongdir, sum kunnu føra veðurlagsbroytingar við sær. Avleið-
ingar, sum hesar gongdir hava fyri framleiðslu og lívskor menniskjans, verða lýstar.
4) Framleiðsla, tøknifrøði og umhvørvi
Ein framleiðsla ella ein framleiðsluskipan verður greinað út frá einum vistfrøðiligum, búskaparligum og
tøknifrøðiligum sjónarhomi. Dømi ffá tøkniliga sera framkomna heiminum og ffá samfeløgum á einum
lægri tøknifrøðiligum støði kunnu brúkast. í greiningini vera bæði náttúm- og samfelagstreytaðar fortreytir
eins og avleiðingamar fyri umhvørvi, búskapi og lívskoram menniskjans viðgjørdar. Har tað er hóskandi
fyri evnið, verður orku- og evnisstreymur í framleiðsluskipanunum umrødd.
5) Heimshandil
Marknaðarviðurskiftini í altjóða handli eins og slagið og vavið av vømstreyminum og onnur sínámillum
ávirkan landanna millum verður greinað. Náttúm- og samfelagsfortreytimar fyri altjóða arbeiðsbýtinum
verða lýstar.
6) Menningarmodell
Menningarmođell verða sett í samband við menningartmpulleikamar í ídnaðar- og menningarlondunum og
verða viðgjørt og mett út frá búskapi og lívførari menning.
7) Menniskjaskapta landslagið
Lendisnýtslan í sínámillum ávirkan við náttúmfortreytunum og samfelagsskaptu fortreytunum verður