Prestafélagsritið - 01.01.1930, Qupperneq 56

Prasíafélaosri^ð. Kirkjan og þjóðfélagswandamálin. 49
anna, og ekki munu þeir hafa verið í vafa um það, að Lúther
væri fylgjandi málum þeirra. Þar við bættist svo, að nú gátu
bændurnir farið að lesa ritninguna á móðurmáli sínu. Þá fóru
þeir að kynnast af eigin raun ógnarræðum spámannanna
gegn okrurum og yfirdrotnurum, og þeir lesa um bræðra-
lagshugsjón Nýja-testamentisins og um eilíft gildi einstaklings-
ins. Alt þetta gaf þeim þor í brjóst og jók harðfylgi þeirra í
þessari stéttabaráttu. Á því virðist heldur eigi vera nokkur
vafi, að kröfur þeirra um réttarbætur séu bornar fram af
trúarlegri sannfæringu, enda bera þeir fyrir sig >guðlegan
rétt< og vitna í Biblíuna máli sínu til sönnunar. — Lúther
gerði sér í fyrstu far um að miðla málum og milda skap
beggja aðilja. En er alt kom fyrir ekki, en bændur urðu
þvert á móti stöðugt ákafari og svifust einskis til þess að
koma vilja sínum fram, þá reit Lúther ógurlega stórort rit á
móti þeim1). þar sem hann hvetur höfðingjana til þess að
berja þá vægðarlaust til hlýðni: »Sting, drep, slá, hver sem
það getur! Deyir þú, þá deyrð þú í hlýðni við Guðs orð
(Róm. 13,1.) og í kærleikans þjónustu til þess að frelsa ná-
unga þinn úr helvítis- og djöfulsböndum*2). Og höfðingjarnir
létu ekki segja sér þetta tvisvar, og lauk stríðinu með al-
gerðum sigri þeirra, eins og fyr er sagt. — Lúther leit svo
á, að framkoma bændanna færi i bág við Guðs orð (Róm.
13,1.), því að samkvæmt því eiga allir að vera yfirboðnum vald-
stéttum hlýðnir. Á hinn bóginn hefir Lúther séð, að færi
kirkjan að láta þjóðfélagsmálin til sín taka að verulegu ráði,
væri hættan mikla opin, að kristindómurinn yrði of verald-
legur og gæti beinlínis verið notaður sem skálkaskjól í miður
sanngjörnum eða réttmætum tilgangi. Þetta óttaðist Lúther,
og þessi ótti lifir enn þann dag í dag og getur vel verið
réttmætur. En þótt framkoma Lúthers sé þann veg skiljan-
leg frá hans sjónarmiði, verður hún þó að teljast dálítið hæpin,
°2 réttskygni Lúthers á þjóðfélagsmálum meira en lítið var-
1) „Wider die mörderischen und ráuberischen Rollen der Bauern1'.
2) Sbr. Jón Helgason: Krislinsaga 111, bls. 241.
4
L