Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.1998, Side 22

Arnfríður Guðmundsdóttir
ekki allar konur henni sammála. í kenningum Schiissler Fiorenzu kemur skýrt
fram þríþætt markmið feminískrar guðfræði (það er gagnrýni, endurheimt og
uppbygging), þar sem áhersla er lögð á að skoða texta Biblíunnar í Ijósi áhrifa
þeirra fyrr og nú.28 En það sem einkennir aðferð hennar fyrst og fremst er það
lykilhlutverk sem hún gefur reynslu kvenna. Schússler Fiorenza notar reynslu
kvenna til þess að dæma um notagildi þeirra heimilda sem hún vinnur úr, að
meðtaldri heilagri ritningu. Margir textar ritningarinnar tala mjög illa um
konur og hafa á liðnum öldum verið notaðir til þess að réttlæta eða jafnvel
hvetja til kúgunar kvenna. Þess vegna telur Schussler Fiorenza ómögulegt að
ritningin í heild sinni fái „normativa“ stöðu. Þvert á móti sé nauðsynlegt að
hafa utanaðkomandi viðmið til þess að dæma um vald ákveðinna texta. Að
mati Schússler Fiorenzu verður þetta viðmið að vera reynsla kvenna einmitt
vegna þeirrar kúgunar sem konur hafa þurft að búa við í skjóli heilagrar
ritningar. Orð Guðs er þannig ekki ritningin í heild sinni, heldur það orð sem
stuðlar að frelsun kvenna sem og allra þeirra sem búa við ofbeldi og kúgun.
Eins og fram hefur komið dregur Schússler Fiorenza ekki í efa að Biblían
hafi að geyma frelsandi boðskap sem hafi stutt frelsisbaráttu kvenna undan-
farna áratugi og aldir og sé mörg slík dæmi að finna í sögu kristinnar hefðar.
Hún nefnir kenningar Krists um jafnréttissamfélag guðsríkisins sem dæmi um
slíkan boðskap. En eftir sem áður er það hennar sannfæring að boðskapur
Biblíunnar þurfi í öllum tilfellum að vera metinn út frá reynslu kvenna, til
þess að fram komi hvaða hlutar hennar vinna að frelsun hinna kúguðu og jafn-
rétti allra frammi fyrir augliti Guðs. Að mínu mati er þessi einhliða áhersla
Schússler Fiorenzu á reynslu kvenna sem mælikvarða á texta ritningarinnar
aðalveikleikinn í túlkunaraðferðum hennar. Þegar um er að ræða guðfræði sem
stunduð er á forsendum kvennagagnrýninnar og innan ramma kristinnar
hefðar, tel ég, eins og fleiri kvenguðfræðingar, að mikilvægt sé að aðferðin
taki mið bæði af kristnum viðmiðum og reynslu kvenna. Margir kristnir kven-
guðfræðingar hafa fundið innan kristinnar hefðar mælikvarða sem þær telja
vel til þess fallinn að vera mælikvarði á þær heimildir sem leitað er til, heilaga
ritningu sem og aðra hluta kristinnar hefðar, en jafnframt þá guðfræði sem í
mótun er. I stað einhliða áherslu á reynslu kvenna hafa þessir guðfræðingar
viljað sjá samspil reynslu og ritningar, þar sem ritningin er skoðuð í ljósi
reynslunnar, en reynslan að sama skapi spegluð í vitnisburði ritningarinnar.29
28 Anne Carr fjallar um megineinkenni feminískrar guðfræði í kaflanum „The New Vision of
Feminist Theology. Method“ í bókinni Freeing Theology. The Essentials ofTheology in
Feminist Perspective, sem ritstýrt er af Catherine Mowry LaCugna. Sjá sérstaklega bls. 8-13.
29 Hér má nefna til dæmis bandarísku guðfræðingana Rosemary Radford Ruether og Letty
Russell. Sjá umfjöllun Pamelu Dickey Young um aðferðir þeirra og Schiissler Fiorenzu í
bókinni Feminist Theology / Christian Theology. In Search of Method.
20