Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.1998, Side 83

Þýðingaraðferðir Lúthers
skólum og búi yfir sömu þekkingu í guðfræði og heimspeki og gagnrýnendur
hans. Um leið segir hann að þekking sín og samverkamanna sinna sé meiri
en gagnrýnendanna með því að þeir þekki frumtungur Biblíunnar sem þorri
gagnrýnenda hans þekkti ekki. Gagnrýni þeirra sem segja Lúther ómenntaðan
rudda standist því ekki og sé ekki annað en hljóð úr asnabarka og „raunar þarf
asni ekki að hrína — hann þekkist á eyrunum,“ segir Lúther. Þess vegna telur
hann óþarfi að hefja orðræður við þá.
En hann vill ekki skilja hjörð sína eftir án leiðsagnar. Þarna kemur sálu-
sorgarinn Lúther í Ijós sem taldi sig í verkum sínum fyrst og fremst ábyrgan
gagnvart fólki sem hann var skuldbundinn sem þjónn. Hann sagðist ekki hafa
unnið sjálfum sér til dýrðar heldur Guði og náunga sínum til nytsemdar. Þess
vegna taldi hann sig ekki þurfa að verja sig gagnvart pápistum en hins vegar
gagnvart því kristna fólki sem hann þjónaði. Fyrir því vildi hann útskýra verk
sitt sem þýðanda og af hverju hann sem þýðandi valdi að þýða með þeim hætti
sem hann gerði. Orðrétt segir hann:
Það get ég hins vegar sagt með góðri samvisku að ég hef lagt mig allan fram við
þetta verk og ekki haft neinar ljótar kenndir. Eg hef ekki fengið skilding fyrir
þessa vinnu né leitað eftir launum hvað þá grætt á henni. Ég hef heldur ekki leit-
að eigin heiðurs, það veit Guð Drottinn minn, heldur unnið þetta til þess að þjóna
mínu kæra kristna fólki og til heiðurs þeim sem er öllum ofar og auðsýnir mér
stöðugt miklar velgjörðir. Jafnvel þótt ég þýddi þúsund sinnum jafnmikið og af
jafnmikilli kostgæfni, verðskuldaði ég ekki að lifa eina stund eða halda heilli sjón.
Það sem ég er og á er allt af hans einskæru náð og miskunn, sakir hans dýra blóðs
og súra svita. Þess vegna á það allt, ef Guð vill, að þjóna heiðri hans með gleði
og einlægni. Blekbullarar og asnar páfans mega lasta mig. Sannir kristnir menn
og Kristur Drottinn sjálfur hrósa mér. Það eru mér næg laun ef aðeins einn einasti
kristinn maður metur mig sem trúan verkamann. Ég spyr asna páfans einskis. Þeir
eru ekki þess verðir að meta verk mitt og það rnundi særa mig að innstu hjarta-
rótum ef þeir hrósuðu mér. Það er mér æðsti heiður og æra að þeir lasta mig. Ég
verð áfram doktor, jafnvel framúrskarandi doktor. Því nafni geta þeir ekki svipt
mig fram á efsta dag. Það veit ég með vissu. A hinn bóginn vil ég útskýra fyrir
yður og voru eigin fólki af hverju ég hafi viljað notað orðið (sola).
Þá kemur hann að svarinu við fyrri spurningunni, af hverju hann hafi sagt
„af trúnni einni“ þar sem frumtextinn segir aðeins „af trú“. Um leið útskýrir
hann hversu þýðandi standi oft frammi fyrir miklum vanda sem ekki sjáist
síðan þegar menn lesa verk hans fullunnið:
Raunar nota ég ekki sola (þ.e. einni) í Rómverjabréfinu 3. kapitula (28. vers)
heldur solum eða tantum (þ.e. aðeins) og getið þér af því séð hversu vel asnarnir
lesa texta minn. Samt sem áður hef ég notað sola fide (af trúnni einni) annars
81