Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.1998, Side 91

Guðrún Kvaran
Tveir sálmar Davíðs
Margir af sálmum Saltarans eru meðal þess efnis sem best er þekkt úr Gamla
testamentinu. Þeir eru fluttir á hátíðarstundum, og margir eiga sína eftirlætis
sálma sem þeir leita til í gleði og sorg. Þannig hefur það verið um aldir og er
ein megin orsök þess hve lítið hefur verið rjálað við þá. Ég hef valið tvo sálma
til umfjöllunar, 46. sálm og 121. sálm, sem ég ætla að fylgja frá Guðbrands-
biblíu um biblíuþýðingar liðinna alda til útgáfunnar 1981. Ætlunin er að huga
að biblíumálshefðinni og því hverju breytt var á um 400 árum frá því að
sálmarnir birtust fyrst á bók hérlendis.
Saltarinn var í fyrsta sinn prentaður í Guðbrandsbiblíu 1584 og hefur Oddi
Gottskálkssyni verið eignuð sú þýðing. Guðbrandur nefnir það hvergi sjálfur,
heldur segir aðeins:
Nouum Testamentum og nockrar adrar fleire Bækur hins gamla Testamentis / sem
vt hefr lagt Oddr heitinn Gottskalksson godrar minningar / þa meiga riettuijser
menn vita / ad eg munda ei mier þetta eigna vilia. (1591 formáli)
í biskupaannálum séra Jóns Egilssonar (1548-1636?) er komist ákveðnar
að orði: „en þessar urðu ekki prentaðar: pistlabókina Corvini, catechismum
Justas Jonæ, Davíðs saltara ..." (1856:77).
Páll E. Ólason (1922:557) segir um Saltaraþýðinguna í Guðbrandsbiblíu:
Um Davíðssálma, eins og þeir eru prentaðir í Guðbrandsbiblíu, er svipað að segja
sem um Nýja-testamentisþýðing Odds; þýðandinn hefir haft fyrir sér bæði þýðing
Lúthers á Davíðssálmum og latínska þýðing þeirra.
Prófessor Oskar Bandle, sem rækilegast hefur skrifað um Guðbrands-
biblíu, hefur leitt að því líkur að við þá þýðingu hafi verið stuðst við Lúther-
biblíu frá 1545 ásamt Vúlgötu (1956:11).
í verki Ians J. Kirbys um biblíutilvitnanir í fornum íslenskum bókmennta-
verkum (Kirby 1:48) er aðeins að finna tvær tilvitnanir sem teknar eru úr 46.
sálmi. Önnur er úr íslensku hómilíubókinni: „Tpmezk er oc viteþ at ek em
guþ“, en hin úr heilagra manna sögum: „Geymit til ok kanniz vid, at ek em
89