Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.1998, Qupperneq 154

Hjalti Hugason
Lokaorð
í lokin skal horfið að greiningar- eða leitarspurningunum fimm sem spurt var
í upphafi og leitað svara.
Predikun Haraldar Níelssonar fjallar í raun og veru ekki um upprisu Krists
heldur afleiðingar hennar á fjölmörgum sviðum mannlegs lífs. Björn Magnús-
son og Sigurbjörn Einarsson glíma á hinn bóginn við leyndardóm upprisunnar
og túlka hann hvor á sinn hátt. Björn lítur svo á að einvörðungu hafi verið
um andlegt fyrirbæri að ræða. Að hyggju Sigurbjörns tók upprisan aftur á móti
til persónu Krists í heild sinni. Hjá öllum predikurunum hefur upprisa Krists
afgerandi þýðingu varðandi tímanlega og eilífa velferð mannsins. E.t.v.
kemur þetta þó síst fram hjá Haraldi enda er upprisan fremur forsenda predik-
unar hans en eiginlegt umræðuefni. Hjá fyrri predikurunum tveimur felst gildi
upprisunnar í því að hún breytir lífssýn allra þeirra sem sannfærast um raun-
veruleika hennar. Sigurbjörn Einarsson skoðar hana aftur á móti sem lokaþátt-
inn í átökum góðs og ills, Guðs og Dauðans. Hjálpræðissögulegri þýðingu
upprisunnar er því gert hæst undir höfði í predikun hans. Haraldur Níelsson
og Sigurbjörn Einarsson renna báðir stoðum undir raunveruleika upprisunnar
með því að höfða til reynslunnar. Haraldur vísar í því sambandi einkum til
reynslu áheyrenda sinna og almennrar reynslu fólks. Sigurbjörn byggir í ríkari
mæli á sinni eigin reynslu en höfðar þó öðrum þræði til reynsluheims áheyr-
endanna. Björn Magnússon gengur á hinn bóginn lengst í að skýra hvers eðlis
upprisan hafi verið og gerir þar með tilraun til að sanna að hún hafi í raun og
veru átt sér stað. Þessi munur felst að hluta til í því að hann ætlar predikun
sinni að vera liður í uppfræðslu kirkjunnar og fræðilegri umræðu hennar við
samtíð sína. Hinir höfundarnir tveir nota predikunina aftur á móti fremur til
sálgæslu og lofgjörðar.
Þrjár predikanir gefa ekki tilefni til víðtækra guðfræði-, hugmynda- eða
hugarfarssögulegra ályktana. Þó er freistandi að benda á að á öðrum áratugi
20. aldar taldi Haraldur Níelsson áheyrendur sína í raun ekki efast um upp-
risuna heldur væri vandi þeirra sá að þeir kærðu sig ekki um hana. Hann gat
því gengið út frá henni sem forsendu en varð að sýna fram á að hún skipti
máli bæði fyrir tímanlega og eilífa velferð manna - væri með öðrum orðum
eftirsóknarverð. Á sjöunda áratugnum upplifði Björn Magnússon sig á hinn
bóginn í óvæginni umræðu við harða efnishyggju sem í raun hefði hafnað
upprisunni. Hann verður því að sanna hana. Um svipað leyti lítur Sigurbjörn
Einarsson aftur á móti greinilega svo á að tími efnishyggjunnar sé að líða
undir lok. í stað þess er öld geimrannsókna, afstæðis- og heildarhyggju að
renna upp. Þar af leiðandi fær upprisuboðskapur hans áberandi „kosmíska"
152