Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.1998, Síða 236

4
Pétur PéturssÖn
annars. í hverjum manni sér hann guðsneista sem getur vaxið og helgað mann-
inn líkt og mustarðskorninu sem á fyrir sér að vaxa og dafna og móta allt lífið
eins og Guðs ríki í fyllingu tímans. Hann segir:
I oss enn ósýnilegum heimi lætur hann náð sína stöðugt að oss streyma, eins og
hann lætur jurtum í té sól og regn. Og þegar þú ert sprottinn upp úr moldinni,
hafinn yfir fjötra líkamans, fær þú að reyna, hve gæska hans er hlý og tilveran
björt.“34
Haraldur lætur sjaldan tækifærið ónotað að tala gegn friðþægingarkenn-
ingu kirkjunnar sem hann telur enga stoð eiga í boðun Krists heldur sé hún
samsuða úr fórnarhugmyndum gyðinga og trúfræði miðaldakirkjunnar. Hann
lítur á dauða Krists út frá tveimur sjónarhornum. Annars vegar var boðun hans
um kærleika og jöfnuð svo róttæk að yfirvöld þess tíma gátu ekki annað en
tortímt honum. Annars hefði ríkjandi ástandi verið ógnað. Hins vegar sýnir
dauði Krists takmarkalausa fórnarlund hans og kærleika til mannanna. En
dauði hans kippir ekki grundvellinum undan lögmáli vaxtar og þroska. „Þess
vegna er það fánýt von, að dauðinn fyrirgefi syndaranum eða lækni siðferðis-
veikleik hans. Ef syndarinn deyr hér í veikleika, þá byrjar hann lífið hinu-
megin í veikleika. Jafnvel kærleikur Krists getur ekki leyst manninn undan
því lögmáli.“35 Hann benti á ritningarstaði þar sem segir að menn þurfi að
taka afleiðingum gerða sinna í hinsta dómi. Það eru mennirnir sjálfir sem
dæma sig til kvalanna.36 Hins vegar er samkvæmt honum ekki um að ræða
annað hvort himnaríki eða helvíti handan grafar. í húsi föðurins eru margar
vistarverur og aðstæður manna eftir dauðann fara eftir því hvar þeir eru á vegi
staddir við lok jarðlífsins. Þar tekur við áframhaldandi þroski með aðstoð
góðra anda og fyrirbæna þeirra sem eftir lifa.
Huggun — efi
Ef einkenna ætti prédikunarþjónustu Haralds eins og hún birtist í prédikunar-
söfnum hans, Arin og eilífðin I og II, með einu stefi þá er það huggunarstefið.
Huggunin er samkvæmt honum fólgin í vissunni fyrir því að sálin er eilíf og
kærleiki Guðs er óendanlegur, nær út yfir gröf og dauða. Efinn um tilvist Guðs
og líf eftir dauðann var að grafa um sig á íslandi eftir aldamótin 1900 í kjöl-
far raunsæisstefnunnar sem fylgjendur Georgs Brandesar höfðu boðað í ljóð-
34 Árin og eilífðin [1] 1920, s. 170.
35 Árin og eilífðin [1] 1920, s. 231-232
36 Árin og eilífðin [1] 1920, s. 193.
234