Hugur - 01.01.2013, Page 11

Heimspekin er afgangur vísindanna 
E: Sumir sjá mjög sterk tengsl á mill heimspeki og sögu heimspekinnar. Og $ínar eigin
rannsóknir gætu jafnvel rennt sto!um undir $á sko!un. "ú hefur unni! mikilvægar
rannsóknir á sögulegum heimspekingum eins og Russell, Quine, Frege og Davidson.
Gerir $etta heimspekina einhvern veginn ólíka vísindunum? Raunvísindin leggja
bara alls enga áherslu á sína eigin sögu – a.m.k. ekki í samanbur!i vi! heimspekina!
S: Þetta er vitanlega algeng rökræða í heimspekideildum þegar kemur að því að
ráða fólk. Á að ráða einhvern sem rannsakar Aristóteles, Kant, eða Hume? Því það
er ekki eins og efnafræðideildir ráði fólk sem hefur algjörlega gagnslausar hug-
myndir um efnafræði eða sögu gagnslausra hugmynda um efnafræði. Ég meina,
það er ekki partur af efnafræði. En hvað er þá í gangi innan heimspekinnar? Ég
hugsa að það sé Marlægur möguleiki í efnafræði að kenning sem var sparkað út
fyrir  árum gæti átt afturkvæmt. Það kemur í ljós að einhver var á réttri leið
með að reyna að breyta einhverju í gull. En þetta er ekki mjög sennilegt. – Ég held
að þetta sé ekki svo ósennilegt í heimspeki. Þegar heimspekikenningu er varpað
fyrir róða eru ástæðurnar ekki alveg þær sömu og gengur og gerist í vísindum.
Gömul hugmynd í heimspeki gæti alveg átt afturkvæmt. Það er ein ástæða til að
hafa áhuga á sögu heimspekinnar. Þúsundum hugmynda hefur verið varpað fyrir
róða að ástæðulausu. Þannig er nú það. Á hinn bóginn veitir heimspekisagan
okkur dýpri skilning á því hvers kyns spurningar hafa vaknað þegar hugsað er á
mjög abstrakt hátt um hlutina. Og það hjálpar okkur svo sannarlega. Sama gildir í
stærðfræði. Saga stærðfræðinnar er ekki stærðfræði en stærðfræðingar eiga vanda
til að vera mjög áhugasamir um söguna af nákvæmlega þessum ástæðum.
E: Ég vil spyrja a!eins um $inn eigin bakgrunn. "ú laukst doktorsgrá!u í Stanford og
haf!ir marga gó!a kennara $ar. Hva!a heimspekingar hafa haft mest áhrif á $ig?
S: Þegar ég var í grunnnámi [í University College London] var ég undir miklum
áhrifum frá Deirdre Wilson sem var leiðbeinandi minn. Og Robyn Carston sem
var þá framhaldsnemi þar. Og þegar ég fór til Stanford hafði John Perry sem var
leiðbeinandi minn þar mest áhrif á mig. En ég gat séð tengsl á milli hugmynda
Perrys og þess sem [Dan] Sperber og Wilson voru að gera. Einhverra hluta vegna
sáu þau ekki þessa tengingu. Nú held ég að allir haldi að þau séu á svipuðum
slóðum. Þau eru sammála um nokkurs konar samhengishyggju (e. contextualism)
og gagnhyggju (e. pragmatism). Mér fannst vera ákveðinn samnefnari þarna sem
þyrfti að draga fram og rétta leiðin til þess, fannst mér, var að nota hugmyndir
Pauls Grice. Þær láta í té heilt heimspekikerfi sem þessi viðfangsefni passa inn
í. Í einhverjum skilningi hefur Grice haft mest áhrif á mínar eigin rannsóknir. Í
gegnum kerfið hans gat ég séð rauðan þráð sem gekk í gegnum verk höfunda á
borð við Sperber og Wilson, Perry, Recanati og Searle. Því miður lést Grice um
það leyti sem ég skilaði inn doktorsritgerðinni. Samtöl okkar áttu sér stað þegar
ég var framhaldsnemi. Það hefði verið ágætt að halda þeim áfram. En því var ekki
ætlað að verða.
Hugur 2013-4.indd 11 23/01/2014 12:57:23