Hugur - 01.01.2013, Blaðsíða 29

Hugur - 01.01.2013, Blaðsíða 29
 Arfar Don Kíkóta  stöðugt. Það þýðir að Halldór Guðjónsson hafi ekki orðið að gagnólíkri persónu þegar hann skipti um nafn og tók að kalla sig „Laxness“. Um leið getum við ekki sagt að X hafi sjálfsemd og um leið neitað því að X hafi mögulega ævisögu.26 Þessa greiningu MacIntyres má þýða yfir á mitt hugtakamál: Það sjálf sem er sértekning frá frásögu er það sem ég kalla „grindina“. Það má líka beita þessari greiningu á hugtökin um m-samsemd og skurðpunkt þeirra. Gunna er í einni lýsingu „forstjóri fyrirtækisins BB“, í annarri lýsingu „eiginkona Þórarins“. Það verður að vera hægt að segja sögur um Gunnu ef skýra megi að lýsingin eigi við sömu persónuna, að m-samsemdirnar mætist í einum skurðpunkti. Af þessu má sjá að grindin og skurðpunkturinn hafa frásagnarformgerð, fyrir utan það að hafa sagnformgerð. Segni þeirra er því allmikil. En hvað með hugveru-vitundina? Ég mun nú leitast við að sýna fram á að hugsun og önnur meðvituð ferli hafi sagngerð, því hafi hugveru-vitundin sagn- gerð líka. Ef lífvera L hugsaði aldrei og gæti ekki hugsað er erfitt að sjá að L geti talist hafa sjálf. Amaban getur ekki hugsað og hefur því ekkert sjálf. Gagnstætt því er manninum fært að hugsa og því getur hann haft sjálf. En tveir einstaklingar geta ekki hugsað sömu hugsanirnar, þ.e. upplifað sömu hugsun, þótt inntak hugsunar þeirra kunni að vera hið sama (báðir gætu hugsað „ plús  eru “, inntakið er það sama en hvor um sig hefur sína aðgreindu upplifun af hugsuninni). Upplifuð hugsun mín greinir mig frá öðrum mönnum. Sjálf greinast frá hvert öðru með svipuðum hætti og hugsanir, sjálf mitt er annað en sjálf þitt með líkum hætti og hugsanir mínar tilheyra mér, ekki þér, samanber það sem áður segir um „mín- leika“. Mismunandi manngerðir hugsa með mismunandi hætti, siðblindinginn hugsar aðrar hugsanir en góðmennið. Af þessu má sjá að hugsanir varða sjálfsemd okkar miklu og þar með sjálf okkar. Því hvað er sjálf án sjálfsemdar? Af þessu má sjá að sjálf og hugsanir eru nátengd, við erum sumpart það sem við hugsum (og það að við hugsum). Lítum nánar á eðli hugsunarinnar. Stundum leita hugsanir á okkur án þess að okkur takist að bægja þeim burt, köllum slíkar hugsanir „ósjálfráðar hugs- anir“. En við kæmumst ekki langt ef við hefðum ekki visst vald yfir hugsunum okkar, þ.e. réðum ekki hvort við hugsuðum um X fremur en Y með hætti a eða b. Köllum slíkar hugsanir „sjálfráðar hugsanir“. Sjálfráð hugsun er eins og breytni, við breytum innra með okkur þegar við hugsum með sjálfráðum hætti. Við gæt- um fullt eins hugsað upphátt eða talað en þá fremjum við málgjörðir, breytum með tilteknum hætti. Hugsun er a.m.k. oft hljóð málgjörð; athugið að ósjálfráðar hugsanir má líka tjá upphátt, þá birtast þær sem málrænt atferli en ekki eiginleg breytni. Ljóst má þykja að sjálfráða hugsun krefst viljafrelsis. Getur vera sem ekki hefur snefil af viljafrelsi talist hafa sjálf? Sé vilji hennar bundinn á klafa erfða og um-  MacIntyre : –. Hugur 2013-4.indd 29 23/01/2014 12:57:24
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Hugur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.