Hugur - 01.01.2013, Page 118

 Maurizio Lazzarato
sem fer fram innan þess tíma. Sú framleiðsla sjálfsveruleika eða upplýsinga sem
hlýst af samþættingu fyrirkomulags af toga flæðis ímynda, hljóðs, tákna og þátta
sjálfsveruleikans (hrif sem höfða til hins óeinstaklingsbundna, táknanir, órar
o.s.frv.) verður hvorki rakin til neins né reiknuð út.
Félagslegur „útbúnaður“ velferðarríkisins sem bregst við atvinnuleysi neyðir
atvinnuleysingjann til að aðhafast og líta á sjálfan sig sem „notanda“ bótanna,
þ.e.a.s. sem mennskt auðmagn sem ber ábyrgð á því að vera tækur til vinnu. En
jafnframt er honum gert að virka sem einföld útskiptanleg breyta á vinnumark-
aðnum, sem sveigjanlegt og aðlögunarhæft stykki andspænis „sjálfvirkum ferl-
um“ eftirspurnar eftir vinnu og framboðs á henni. Annars vegar fara „prestsleg“
gangvirki stýringar og hvatningar í saumana á menntun, áætlunum, hæfileikum
og hegðun hins atvinnulausa og þrýsta þannig á hann að gera sig að sjálfsveru, en
hins vegar lítur markaðurinn á hann sem óeinstaklingsvætt stykki sem tekur þátt
í sjálfvirku ferli sjálfstýringar sinnar. Séu atvinnuleysisbætur mælikvarði á kostn-
aðinn af því að gera atvinnuleysingjann tiltækan (mælikvarði á undirokunina), þá
verður það hvorki rakið til neins né reiknað út sem atvinnuleysinginn framleiðir
með hreyfanleika sínum og sveigjanleika á vinnumarkaðnum eða það sem hann
framleiðir sem neytandi eða að því marki sem hann leggur sinn skerf til að halda
gangandi vél þjónustusambandsins sem atvinnuleysisbæturnar eru fólgnar í (upp-
lýsingarnar sem hann lætur í té, jafnvel gegn vilja sínum, sú sjálfsverulega og hlut-
verulega vísitala sem í honum býr, jafnvel gegn vilja sínum, gera úr atvinnuleys-
ingjanum enn eitt „feedback-ið“ í þessari „samfélagsvél“).
Í Mármálakerfinu er einstaklingurinn sjálfsvera (mennskt auðmagn) á enn
annan hátt. Sem „Márfestir/skuldari“ getur hann talist sjálfur hápunktur sjálfs-
veruvæðingarinnar: loforðið sem hann gefur um að losa sig undan skuldinni felur
í sér uppfinningu minnis og hrifa (á borð við sektarkennd, ábyrgð, tryggð, trúnað
o.s.frv.) sem nauðsynleg eru til að tryggja að staðið verði við loforðið. En um leið
og lánastarfsemi kemur til sögu innan Mármálavélarinnar verður hann að ein-
hverju allt öðru, að einföldu ílagi í fyrirkomulagi Mármálaheimsins. Lánið/skuldin
rennur fyrirkomulaginu í merg og bein og tapar í reynd allri tilvísun til sjálfsver-
unnar sem stofnaði til skuldarinnar. Lánið/skuldin er í bókstaflegum skilningi
hlutuð í sundur (á sama hátt og starfsemin hlutar sjálfsveruna í sundur) af hálfu
Mármálavélarinnar, eins og undirmálslánakreppan hefur leitt í ljós. Þá snýst málið
ekki lengur um þessa Márfestinguna eða hina, um eina skuld eða aðra: starfsemi
Mármálanna hefur umbreytt þeim í gjaldmiðil sem virkar sem „auðmagn“, í pen-
inga sem geta af sér peninga, og takmarka sig ekki við að ráða yfir vinnu, heldur
taka þeir þess í stað að ráða yfir tilteknu fyrirkomulagi, flóknu félagslegu ferli.
Sá „kaupmáttur“ sem táknaður er með tilteknu húsnæðismati stenst engan
samanburð við valdið sem gjaldmiðillinn býr yfir í krafti þess að vera auðmagn
eða ráða yfir tilteknu fyrirkomulagi. Fjármagnsvélin starfar á allt öðru valdasviði
(vald fyrirkomulagsins, vald ferlisins) en kaupmátturinn. Það gerir henni kleift
að draga úr tilbrigðum hins mögulega, en líka að hlaupa út undan sér og trufl-
ast, enda verður gjaldmiðlunum tveimur vart jafnað saman (þeim sem notaður
er til að kaupa eða ráða yfir neysluvöru og þeim sem ræður yfir fyrirkomulagi).
Hugur 2013-4.indd 118 23/01/2014 12:57:29