Skírnir - 01.01.1929, Blaðsíða 61

Skirnir] Ðaði Halldórsson og Ragnheiður Brynjólfsdóttir. 55
skipuninni mátti sú athöfn ekki fara fram í sóknarkirkjum,
heldur aðeins í dómkirkjunum. Daði Halldórsson missti em-
bætti sitt. En dóttir biskups varð að standast skriftirnar í
Skálholti.
Eftir því sem næst verður komizt, hefur Helga í Bræðra-
tungu haldið Ragnheiði hjá sér fulla tvo mánuði eftir fæð-.
ingu barnsins. Og síðan hefur hún sjálf fylgt henni í Skál-
holt. Þar eru þær báðar þriðja sunnudag eftir páska, dag-
inn sem Ragnheiður tekur opinbera aflausn. Þessi 20. apríl
1662 er ógurlegasti dagur í lífi Ragnheiðar Brynjólfsdóttur.
Hvernig á ég í örfáum orðum að gefa lesendum mín-
um rétta hugmynd um, hvað þessi tvö orð merkja á 17.
öld — opinber aflausn? Með þvi að skýra frá, hvað fram
kom við Ragnheiði þennan dag í dómkirkjunni í Skálholti?
Nei, oss vantar umhverfi aldarinnar. Vér skulum ganga til
hliðar og lyfta upp tjaldskörinni annars staðar. 15. grein
kirkjuskipunarinnar hljóðar um aflausn fyrir hórdóm: »Ef
nokkur er fundinn í hórdómssök, eður jafn skemmilegri
synd, karlmaður eða kvinna, þá skulu þau taka skrift, og
með upphöfðum höndum leysast fyrir kirkjudyrum nakin,
konur að belti, karlmenn að linda eður í skyrtum, eftir
prestsins dispenseran« (o: undanþágu).
Ef vér sæjum Ragnheiði á kirkjugólfi dómkirkjunnar
þennan dag, þá mundi oss ekki hrylla minna við slikri
sjón, heldur en oss gerir við að skyggnast inn í þennan
undarlega heim við leiftur þessarar 15. greinar.
Dómkirkjan, mesta hús landsins, er sneisafull, skipuð
mörg hundruð manns. Ragnheiður gengur inn eftir gólfinu,
svartklædd, og staðnæmist á því miðju. Fyrir framan hana
stendur prófasturinn, síra Torfi Jónsson. Hún fellur á kné
og fórnar upp höndum. Hann byrjar yfirheyrsluna. Hvort
hún sjálf játi á sig þeim stórglæpum, sem hún hafi framið,
hvort hún afneiti þeim, hvort hún iðrist þeirra, hvort hún
sé reiðubúin að hverfa frá svo guðlausu líferni. Og við öll-
um hans mörgu og háværu spurningum svarar hún aðeins:
Já. Að síðustu leggur hann þá hönd sína á höfuð hennar
«g tekur hana i sátt við heilaga kirkju. En þessa sátt verð-