Skírnir - 01.01.1929, Blaðsíða 75
Skirnir] Daði Halldórsson og Ragnheiður Brynjólfsdóttir. 69
íátíður á þeim stað, en bezta heimsókn, sem Ragnheiður
á völ á nú, og hann hefur setið við sæng hennar, mild-
asti maður aldarinnar, síra Hallgrímur Pétursson.
Tólf dögum siðar var hún dáin — hún andaðist 23.
marz (sbr. Lifssaga Þ. D.), og var þá 21V2 árs gömul.
Á þriðja degi eftir lát Ragnheiðar gerir biskup nauð-
synlegar breytingar á erfðaskrá sinni. En í bréfum sínum
minnist hann ekki á lát hennar við neinn mann, fyr né
síðar1). Sorgin eftir aðra ástvini hans er þung og auðsæ.
Þessa felur hann. Ég held að ólán hennar hafi kreppt meira
að hjarta þessa manns en dauði hennar.
Með vorskipunum frá Kaupmannahöfn kom konunglegt
náðarbréf Ragnheiðar Brynjólfsdóttur, dags. 12. maí 1663,
þar sem henni var veitt full uppreisn sem mál hennar
væri óspjallað.
9.
í báðum ævisögum Brynjólfs Sveinssonar (latnesku og
dönsku) eftir Jón. Þorkelsson Skálholtsrektor er þess getið,
að Ragnheiður hafi átt að giftast Gisla Þorlákssyni biskupi
á Hólum. Ritin eru samin 85 árum eftir dauða hennar, og
sumstaðar stopul frásögn. Mjer þykir liklegra, að hér sé
farið nafnavilt, og biskup hafi ætlað þetta gjaforð öðrum
Gisla sem líka var á Hólum, Gísla Vigfússyni skólameistara.
Þann mann hafði biskup kosið til að vera eftirmaður sinn
og ritar móður hans, Katrinu Erlendsdóttur ríku á Stórólfs-
hvoli, rækilega um það 25. júlí 1668. En því fékk biskup
ekki ráðið. Án hans vitundar krækti Þórður Þorláksson sér
i vonarbréf fyrir embættinu hjá konungi, og tefldi þar með
fyrstur fornum réttindum landsmanna til að kjósa sér bisk-
upa upp í hendur konungsvaldsins. Gísli Vigfússon var þá
»rómaður um land allt fyrir mannkosti, lærdóm og prúð-
mensku«, að því er biskup sjálfur segir (sbr. vitnisburð
hans á latinu. AM 219 d,4to.). Og hann var sonur æsku-
vinar biskups, Vigfúsar sýslumanns Gíslasonar frá Bræðra-
') Að undanteknu bréfi til Þorm. Torfas. (glötuðu að mestu, sbr.
AM 275 fol. 52), sem hann ieitar liðs hjá í uppreisnarmáli Ragnheiðar.