Skírnir - 01.01.1929, Blaðsíða 215
Skírnir]
Um Vílhjálm annan.
209
i síðasta sinn 1897, árið áður en Bismarck dó. Við það
tækifæri náði keisarinn sér niðri á sínum gamla fjand-
manni, en þó á þann hátt, að honum varð það ekki til
vegsauka.
Þeir, sem þekktu Bismarck vel, vissu, að honum hafði
sviðið það allra sárast, að aldrei var leitað ráða til hans
eftir að hann var hrakinn frá völdum. Hann hafði og
jafnan gætt þess vandlega, að minnast ekki á stjórnmál,
er fundum hans og keisarans bar saman. Nú var hann
orðinn 82 ára gamall, og hefir sjálfsagt grunað, að þeir
sæjust nú hið síðasta sinn. Víst er það, að þá er þeir
voru setztir að borðum gerði Bismarck svo lítið úr sér,
að hann fór að ræða um stjórnmál við keisarann að fyrra
bragði. En keisarinn lætur sem hann heyri ekki og fer
að segja einhverja ómerkilega skop-sögu, svo sem hans
var vandi. Bismarck reynir hvað eftir annað að hefjast
máls, en keisarinn forðast að veita honum eftirtekt. —
Tirpitz, sem var viðstaddur og hefir sagt frá þessu, getur
þess, að Moltke hinn yngri hafi hvíslað að sér: »Þetta
er hræðilegt!« »En þá greip Bismarck eitthvert tækifæri
og sagði nokkur spámannleg orð, sem læstust inn í með-
vitund okkar: »Yðar hátign, meðan þér hafið þessa her-
foringjasveit, þá getið þér að vísu Ieyft yður allt; en ef
öðruvísi kynni til að takast, þá gegnir öðru máli«. Hann
mælti þessi orð af einstöku snarræði, alveg blátt áfram,
og eins og ekkert fælist í þeim«.
Svo lauk skiftum þeirra Bismarcks og Vilhjálms 2.
4.
»Stefnan verður hin sama! — Fulla ferð áfram!«. Vil-
hjálmurvirðisthafa setzt viðstýrið í þeirri öruggu trú, að hann
væri maður til þess að sigla hinn sama sjó sem Bismarck.
Þar kom þó brátt að engum duldist, nema ef til vill sjálf-
um honum, að til þess skorti hann bæði stjórnvit og
stefnufestu. En hitt varð og brátt ljóst, að ærinn mundi
skriðurinn á skútunni meðan hann réði ferðinni, þvi að
kynda lét hann undir kötlunum eins og lífið ætti að leysa.
14