Skírnir - 01.01.1929, Blaðsíða 194
188
Um Vilhjálm annan.
[Skirnir
kunni að ljúga, haíði gengizt við honum sem hermanni, —
hann var orðinn jaínoki heilbrigðra félaga sinna og forfeðral
En hafði hann þá sigrað í raun og veru? Ekki alveg. Hann
var að vísu orðinn leikinn í þeirri list, að sýnast vera það,
sem hann var ekki og gat aldrei orðið. En þó kunni það
hver maður að sjá, sem stóð augliti til auglitis við hann,
að hann var fatlaður maður. Hann varð að þreyta hina
sömu erfiðu og ófarsælu baráttu ævilangt. Emil Ludwig
kemst svo að orði:
»Félagar hans dáðust að þoli hans, er hann hafði sigr-
að vanmátt sinn og orðið góður riddari og skytta. Því að
jafnan var það hans ástundun, að vera fremstur í flokki
um allan vaskleik . . . Enginn nema sá, sem hefir samþjáðst
honum (í æsku), kann að dæma rétt, er keisarinn ofbýður
síðar taugum sínum og þær bila. Hin sífellda barátta gegn
böli, sem gesti og ganganda var augljóst, og hann hefði
heldur átt að bera utan á sér, — þessi daglega, ævilanga
tilraun til þess að dylja meðfætt lýti, sem var ekki einu
sinni ógeðslegt, hefir átt sinn þátt í að móta allt skapferli
hans. Hinn veikburða maður leitaðist við að láta sem mest
bera á, að hann væri sterkur, en í stað þess að leita styrks
hið innra, i sínu fjörmikla andlega lifi, knúðu kynfylgjur
og metnaðargirnd hann til þess að hampa kröftum sínum
sem hetja og herforingi«. Vilhjálmur 2. var dæmdur mað-
ur, — dæmdur til þess að leika þennan sama leik ævi-
langt: að steyta hnefann í sífellu, að draga sverðið úr
slíðrum aðeins til þess að slá því á skjöldinn, að vera á
ferð og flugi innanlands og utan, að halda stórorðar, ógn-
andi ræður í tíma og ótíma. Leikhúsbragurinn á ríkisstjórn
Vilhjálms 2. var áreiðanlega að miklu leyti svo til kominn,
að keisarinn þurfti seint og snemma að vera að sanna sjálf-
um sér og öðrum, að hann vceri það, sem hann var ekki. —
Vilhjálmur eyddi á uppvaxtarárunum sinum beztu
kröftum í þessa ófrjóvu baráttu. Að öðru leyti voru fram-
farirnar ekki miklar og hafði hann þó góðar námsgáfur,
veitti t. d. mjög auðvelt að nema tungumál. Móðir hans
réð því, að hann var látinn stunda nám við menntaskól-