Skírnir - 01.01.1942, Blaðsíða 7
Fr. /e Sage de Fontenay
Danmörk eftir 9. apríl 1940n
Þegar ég var síðast í Kaupmannahöfn í maí og júní
1939, stóðu yfir samningar, sem Þjóðverjar höfðu boðið
þremur norrænu löndunum og Finnlandi, um það, að þessi
ríki skyldu ekki gera árás hvert á annað. Eins og kunnugt
er höfnuðu öll löndin, nema Danmörk, slíkri samnings-
gerð, og báru það einkum fyrir sig, að hennar væri ekki
þörf, af því að í raun réttri væri samskonar samningur í
gildi við Þýzkaland, þ. e. Kellogg-sáttmálinn.
Danmörk ein gekk að þessum sáttmála við Þýzkaland.
Menn létu að vísu ekki leiðast af neinni einfeldninnar
trúgirni á það, að sáttmálinn yrði haldinn á reynslunnar
stund. Á hann var fallizt fremur af því, að Danir vildu
ekki að svo skyldi sýnast, ef þeir höfnuðu samningunum, að
þeir tortryggðu hinn aðilann, eða efuðust um góðan vilja
hans, eða um gildi og varanleik samkomulagsins. Ef ekki
hefði verið gengið að samningunum, hefði hinn aðilinn
getað látið það í veðri vaka, að nú væru það við, sem
sætum á svikráðunum, og það hefðu þeir getað notað að
yfirvarpi til þess að aðhafast það, sem þeim þóknaðist.
Þessi og þvílík voru sjónarmið Dana. Þetta var að
minnsta kosti skoðun Staunings forsætisráðherra, þegar
við ræddum þá um málin. Stauning var yfirleitt áhyggju-
fullur um Evrópustjórnmálin þá og haustið 1938, bæði
fyrir og eftir Munchenviðræðurnar. Hann bar einnig kvíð-
boga fyrir því, að Danmörk gæti lent á heljarþröminni, ef
stórveldin lentu í styrjöld, og staða Danmerkur gæti þá
1) Erindi flutt í Dansk-islenzka félaginu í Reykjavík, 26. febrúar
1942. Vilhjálmur Þ. Gíslason býddi.