Skírnir - 01.01.1942, Síða 220
218
Ritfreg-nir
Skírnir
(trúlofun), stofnun hjúskapar, ógilding hjónabands, skilnað að
borði og sæng og um lögskilnað. Þá er gerð grein fyrir hinum
flóknu reglum um fjármál hjóna, séreign og kaupmála. í lok þessa
kafla er lýst framfærsluskyldu foreldra gagnvart börnum, foreldra-
valdi og ættleiðingu.
IV. kaflinn fjallar um erfða- og ski'ptaréttarmál. Erfðareglum
íslenzks réttar er þar lýst, bæði um lögarf og erfðaskrár (bréfarf) ;
mörg og glögg sýnishorn eru þar af ýmiskonar arfleiðsluskrám. Þá
eru skýrðar reglurnar um dánargjafir, um meðferð dánarbúa, um
erfingjaskipti, setu í óskiptu búi, erfðafjárskatt o. m. fl.
V. kafli, sem er meginefni bókarinnar, f jallar um fjármunaréttar-
mál o. fl. Fyrst er þar lýst hinum almennu reglum um samninga,
skýrð lögin frá 1936 um samningsgerð, umboð og ógilda löggern-
inga. Þá er gerð grein fyrir stimpilskyldu skjala og þinglýsingu.
Næst er lýst ýmsum tegundum samninga: kaupi og sölu fasteigna,
skipa og lausafjár, gjöfum, kvöðum, leigusamningum (húsaleigu,
grunnleigu, lausafjárleigu, landsleigu), lánum til afnota, geymslu-
samningum, vinnusamningum, verksamningum. Þá koma skuldabréf
og' reglurnar um veð, bæði handveð og sjálfsvörzluveð, um ábyrgð,
víxla, tékka, ávísanir, farmskírteini, framsal kröfuréttinda, reikn-
inga, kvittanir, uppsagnir, fyrning skulda, arfsalssamninga („próv-
entu“), félagssamninga (hlutafélög, samvinnufélög o. f 1.), trygg-
ingar (vátryggingar, slysa-, sjúkra-, elli -og örorkutryggingar o. s.
frv.), firmu, rithöfundarétt, einkaleyfi, vörumerki, rétt til verzl-
unar og veitinga, atvinnu við siglingar, iðju og iðnað, bókhalds-
skyldu, landbúnaðarlöggjöf o. fl.
VI. kafli fjallar um skattamál, tekju- og eignarskatt, útsvör,
skatta- og útsvarskærur.
VII. og síðasti kaflinn er yfirlit um dómsmál. Þar er lýst allítar-
lega sáttum, sáttaumleitan, varnarþingum, stefnum, gefið yfirlit
um almenna málsmeðferð fyrir dómi og um sérstaka eða afbrigði-
lega meðferð mála, svo sem barnsfaðernismála, sjó- og verzlunar-
dómsmála, víxilmála o. fl.; ennfremur um málskot til æðra dóms,
gjafsókn og gjafvörn, fógetagerðir (fjámám, lögtak, löggeymslu,
útburðar- og innsetningargerðir, löghald og lögbann), nauðungar-
uppboð og gerðardóma.
Loks er orðaskrá.
Að efni til greinist bókin í tvo aðalþætti: lýsingu á réttarreglum
og sýnishorn af formálum. Báðum þáttunum eru gerð góð skil.
Lýsing réttarreglna er yfirleitt skýr og gagnorð, og ekki farið ítar-
legar út í atriðin en svo, að ólöglæi'ðir menn ættu að geta skilið.
Samt má búast við, að almenningi þyki sumt efni það tyrfið, að
lesa þurfi vandlega, og oftar en einu sinni, áður fullur skilningur
sé fenginn, enda verður varla hjá slíku komizt.