Skírnir - 01.01.1942, Page 49

Skírnir
Brezka þjóðasamfélagið
47'
tagi. Eyjan Mön sendir ekki fulltrúa á parlamentið í
London, en hefir eigið þing, sem setur lög með samþykki
landstjóra, sem krúnan velur. Lög, sem parlamentið setur^
gilda ekki fyrir eyna, nema þau beinlínis mæli svo fyrir..
Norður-írland, þ. e. sex sýslur írlands, sendir aftur á móti
fulltrúa á parlamentið, en hefir eigið þing fyrir sérmál
sín og ráðuneyti, skipað samkvæmt þingræðisreglum, við
hlið landstjórans.
Löndum Bretaveldis, utan Stóra-Bretlands, má annars
skipa í þrjá aðalflokka: ríkisnýlendur, verndarlönd og um-
boðslönd. Þessi flokkun tekur þó ekki til Indlands, sem
fyrir margra hluta sakir hefir algera sérstöðu, og flokk-
unin gefur ekki til kynna, hversu langt eða skammt stjórn-
arfarslegu sjálfræði þessara landa er komið eða hvernig
hinu brezka stjórnarformi er varið. Sem dæmi um ríkis-
nýlendu má nefna Gíbraltar. Krúnan velur landstjórann..
Hann er yfirhershöfðingi setuliðsins, og stjórnarvaldið er
að öllu leyti í hans hendi með aðstoð framkvæmdaráðs,
sem hann skipar. Hinir innfæddu íbúar eiga, eins og að
líkum lætur, enga hlutdeild í löggjöf og stjórn þessa hellu-
bjargs heimsveldisins. Svona er þessu hagað á mörgum
stöðum, sem eru mikilsverðar herstöðvar, en hinum inn-
fæddu mönnum lítt trúandi til að fara með völd. Malta,
sem hefir engu minna hernaðargildi en Gíbraltar, hefir
aftur á móti sjálfstjórn síðan 1921. Eigið löggjafarþing
í tveimur deildum valið með hlutfallskosningum. Árið
1930 kom upp misklíð milli landstjórans og kaþólsku
kirkjunnar, sem leiddi til þess, að brezka stjórnin felldi
stjórnskipunarlögin úr gildi um stundar sakir og lét rann-
saka málið. Nefndin, sem rannsóknina hafði á hendi, lagðí
til, að stjórnskipunarlögin væru hafin til vegs á ný, og
var það gert 1932. Á sama hátt hefir verið komið á fót
fulltrúaþingum í ýmsum öðrum þegnfélögum, svo sem
Barbados, Bahamaeyjum, Bermudaeyjum og Jamaica.
Burma var og á leiðinni til að öðlast sjálfstjórn, hvað sem
úr því kann að verða eftir því, sem nú er málum komið-
Sama gildir og um Suður-Rhodesíu, sem reyndar má kalla