Skírnir - 01.01.1942, Blaðsíða 126
124
Ólafur Lárusson
Skírnir
í Vopnafirði, við veginn frá Möðrudal niður í Vopna-
fjörð.00) Gvendarlækur heitir hjá Hlíð í Skaptártungu.81)
Á Keldum á Rangárvöllum er lind, sem Maríubrunnur heit-
ir, og er sagt, að það sé lind sú, er Guðmundur biskup
vígði þar.62)
Það verður vitanlega ekki sagt með neinni vissu, hvort
allar þessar lindir séu við Guðmund biskup kenndar, og
eigi heldur, hvort hann hefir í raun og veru vígt þær þeirra,
sem taka nafn sitt af honum. Nöfnin kunna sum að hafa
orðið til löngu eftir hans daga. En líklegast þykir mér, að
flestir séu brunnar þessir réttilega við hann kenndir. Er
eftirtektarvert hve margir þeirra eru á kirkjustöðum eða
í nánd við þá, en á kirkjustaðina hefir biskup að sjálf-
sögðu komið fyrst og fremst á ferðum sínum. Eftirtketar-
vert er það einnig, að allmargir af brunnum þeim, sem
f jarri eru bæjum, eru við þjóðleiðir, og staðfestir það um-
mæli Arngríms ábóta, sem áður voru greind.
Enda þótt til séu fornir formálar fyrir vígslu linda,
og vitað sé, að þess konar vígslur hafi átt sér stað, þá
viðurkenndi þó rómversk-kaþólska kirkjan á miðöldunum
ekki almennt vígslu rennandi vatns. Hin forna vatnsvígsla
grísk-kaþólsku kirkjunnar á þrettándanum var þannig
ekki almennt tekin upp í Vesturlöndum fyrr en á 16. öld.
Kirkjan taldi eigi hæfa að vígja þá hluti, sem eigi varð
hönd á fest og hætt var við að bærust eftir vígsluna þang-
að, sem þeir vanhelguðust, og svo var einmitt ástatt um
rennandi vatnið, sem barst óðfluga stað úr stað. Svo er
og að sjá, að sumir menn hér á landi hafi hneykslazt á
vatnsvígslum Guðmundar biskups, og þegar óvinir hans
kærðu hann fyrir erkibiskupi, virðist ein af sakargiftum
þeirra hafa verið sú, að hann færi gálauslega með vígslur,
einkum vatnsvígslur. í Miðsögunni og í Guðmundarsögu
Arngríms ábóta er löng ræða, sem biskupinn er látinn
halda sér til varnar við erkibiskupinn, og Einar Gilsson
hefir fært í ljóð í Guðmundardrápu sinni sumar röksemdir
biskupsins.63) Þessi ræða er sjálfsagt frá höfundi sögunn-
ar runnin, en hún er fróðleg að því leyti, að hún sýnir