Skírnir - 01.01.1942, Blaðsíða 176
174
Þorsteinn J. Jóhannsson
Skírnir
„Þessar fögru kenningar Krists, sem allir þekkja, en eng-
inn fer eftir“. Ekki er nú von að framförin sé mikil. Ég
held, að ef farið væri eftir þessum uppástungum mínum
um fræðslu barna og hún væri framkvæmd af hæfum
kennurum, að það mætti vænta yfirleitt andlega heilbrigðr-
ar æsku, sem yrði fær um að taka að sér hin margvíslegu
störf þjóðfélagsins og leysa þau vel af hendi, og það mundi
mikið draga úr hinni ömurlegu staðreynd, að unglingar
nýkomnir frá fermingaraltarinu séu orðnir glæpamenn.
Það þarf að hirða ávaxtagarðinn, ef uppskeran á að verða
góð. Það eru ekki mörg ár síðan að sú skoðun var uppi og
þótti víst framfaravænleg, að börnin ættu að ala sig upp
sjálf; á andlegt framferði þeirra að minnsta kosti ætti
sem minnstar hömlur að leggja, þá þroskaðrét allt sem
verða vildi. Ef svona hugsunarháttur á að eflast, þá þarf
enginn að búast við góðu.
Ég veit það ósköp vel, að þau fáu atriði, sem ég hefi
tekið hér fram, um andlega fræðslu barna, eru aðeins örfá
helztu atriðin; hæfur kennari verður þar miklu við að
bæta. Ég hefi aðeins sýnt stefnuna og þá þungamiðju, sem
uppfræðsla barna á að miklu leyti að snúast um fram
undir fermingaraldur. Það getur enginn sagt, um hversu
mikið verðmæti er hér að ræða, þess vegna verður að
leggja mikla áherzlu á, að það fari sem minnst forgörðum.
Ég gat um það hér að framan, að ein af stórbreyting-
um þeim, sem orðið hafa hér á landi, væri sú, að lands-
menn hefðu fengið fulla sjálfstjórn og það stjórnarfar,
sem við ætlum að byggja á í framtíðinni, eigi að vera lýð-
ræði með fullri ábyrgð; það var auðvitað áður hér, en með
takmarkaðri ábyrgð, og sjá því allir, að nú er meira í
húfi. Lýðræðið byggist á því, eins og allir vita, að hver
einstaklingur þjóðarinnar ráði því með atkvæði sínu,
hvernig farið er með málefni þjóðarinnar af þeim, sem
þar til eru kjörnir. Nú er það skoðun mín, að lýðræðið
geti verið bezta stjórnarfyrirkomulagið, en því aðeins, að
allur almenningur sé stjórnmálalega þroskaður; sé hann
það ekki, fer lýðræðisfyrirkomulagið illa, nær ekki til-