Skírnir - 01.01.1929, Qupperneq 10

4
Handritamálið.
[Skírnir
sem um þær mundir var að safna til sögu Dana. Arngrímur
komst víst yfir ýmislegt af þessu tæi og sendi þýðingar
eða útdrátt af því til Danmerkur. Engin skinnhandrit
mun hann þó hafa sent utan þá, en seinna mun hann hafa
sent eitthvað af þeim til Ole Worm, sem á fyrri hluta
seytjándu aldar fékkst manna mest við fornu bókmenntirnar
og stóð í stöðugum bréfaskriftum við fræðimenn á íslandi
og sjálfsagt gerði líka allmikið til að hvetja þá til ritstarfa;
reyndar var þá mikill áhugi meðal íslendinga* á forn-
um fræðum, mikið afskrifað af sögum og kvæðum, og þá
voru uppi menn eins og Oddur biskup Einarsson, sem
safnaði því, er hann náði í, en því miður brann bókasafn
hans með Skálholtsstað 1630, og þar mun hafa farizt margt
verðmætt af handritum og öðru.
Þá er Brynjólfur Sveinsson varð biskup í Skálholti
1639, gerðist hann athafnarmikill í að safna handritum og
að láta afskrifa þau, og ekki vildi hann láta þar við lenda.
Árið 1647 sendi hann umsókn til konungs um að mega
setja á stofn prentsmiðju í Skálholti til þess að prenta þar
fornrit; er sagt, að konungur hafi veitt leyfið, og að bréfið
hafi verið sent til íslands með sendimanni konungs 1649;
þar var það sýnt, en ekki gefið Brynjólfi, og er í mæli,
að Þorlákur biskup Skúlason hafi mútað sendimanni, svo
að hann fór aftur með bréfið til Danmerkur, og varð aldrei
meira úr því máli. Þorlákur biskup hafði barizt á móti því
sem mest hann mátti, að Brynjólfur fengi leyfið, því að
hann kvað það mundi spilla fyrir Hólaprentsmiðju og
ganga á réttindi hennar; en geta má þess til, að hjá Þor-
láki, sem annars var mesta smásál, hafi ráðið afbrýðissemi
yfir því, að Brynjólfur gæti þannig fengizt við útgáfur og
sýnt lærdóm sinn. Sjálfur þóttist hann ekki mega gefa út
neitt annað en það, sem væri heilagri kirkju til eflingar.
Annars hvílir nokkur hula yfir þessu máli, og verður ekki
með fullu sagt, hvernig í því lá. Vera má, að Danir hafi
helzt viljað láta gefa út slíkt í Danmörku, eins og síðar
kom fram, og gæti bent til þess, að Brynjólfi var árið
eftir boðið að koma til Kaupmannahafnar um hríð og fást