Skírnir - 01.01.1929, Side 20

14
Handritamálið.
[Skimir
lát Árna. 18. jan. 1760 var loksins staðfest af konungi
skipulagsskrá fyrir »Det Arnamagnæanske Legat«, eins og
það 'var kallað. Eign þess var þá auk handrita og bóka
13,356 ríkisdalir 1 mark 6 skiidingar. Tveir íslenzkir stúdent-
ar eða fræðimenn áttu árlega að njóta styrks af sjóðnum,
og er langt mál um það í skránni, hvernig þeir eiga að
haga sér o. s. frv. Nokkru af tekjum sjóðsins átti að verja
til bókaútgáfu. Fyrir stofnuninni stóðu tveir menn (efórar);
áttu þeir að líta eftir öllu, sem undir hana heyrði, og meðal
annars var þeim gert að skyldu, að skoða handritasafnið
einu sinni á ári, og þriðja hvert ár prentuðu bækurnar,
sem stofnunin átti. Og því er bætt við, að ef »efórarriir«
geri ekki skyldu sína, þá sé hverjum manni frjálst að
kvarta yfir því á hlutaðeigandi stað, en sérstaklega megi
hin veraldlegu og andlegu yfirvöld á íslandi kæra það
fyrir háskólanum. Fyrstu tveir »efórarnir« höfðust ekkert
að, og svo liðu tólf ár. Þá stakk einhver því að stjórninni,
að ekkert væri gefið út af fornritum í Danmörku, en Svíar
væru enn sem fyr hinir ötulustu í því. Það hreif. Konung-
ur skipaði fjóra menn til viðbótar í stjórn stofnunarinnar (24.
sept. 1772), og meðal þeirra var Jón Eiríksson. Er þetta
upphaf Árna Magnússonar nefndarinnar.
Þegar Árni dó, voru í hans fórum mörg handrit og
skjöl, sem hann hafði lánað frá einstökum mönnum, en
einkum var þar svo þúsundum skifti af gömlum skjölum
og margar embættisbækur, sem hann hafði lánað frá ís-
landi, Noregi og jafnvel Danmörku. Það er enginn efi á
því, að hann hefur ætlað að skila þessu, þótt það drægist
úr hömlu fyrir honum. Nú tóku skiftaráðendur búsins þetta
allt saman og lögðu með öðrum eignum þess. Sjálfsagt
hafa þeir Gram og Bartholin vitað um þetta; að minnsta
kosti vissi Jón Grunnvíkinour það, og hann var þessum
mönnum mjög handgenginn. Áður en skipulagsskráin var
samin, voru þeir báðir dauðir Gram og Bartholin, og aðrir
teknir við búinu. Það má ætla, að þeir hafi líka vitað um
þetta, enda var Jón ennþá á lífi og naut styrks af arfinum.
Þó var þessa ekki getið, er stofnskráin var samin, og allt