Skírnir - 01.01.1929, Page 29

Skirnir]
Handritamálið.
23
fyrirhyggju og hagsýni, gæti hún nú verið stærsta stofnun
norrænna fræða með þeirri byrjun, sem hún hafði. En í
raun og veru er hún alveg eins og hún var á átjándu öld,
eða ef til vill feti aftar í samanburði við tímana. Þá gaf
hún að minnsta kosti út rit sín á því máli, sem hinn mennt-
aði heimur skildi, svo að menn víðsvegar um lönd gátu
notið þeirra; en nú gefur hún þau út á dönsku, sem gerir
það, að þau ná einungis til fárra manna, að minnsta kosti
utan Norðurlanda. Það væri víst ekki úr vegi, að taka
sinnaskiftum í því efni. Danir sjálfir nota útlend mál, þegar
þeir vilja ná fleiri lesendum en Norðurlönd geyma. Og
þess er að gæta, eins og Fiske tók fram, að þetta er í
raun og veru íslenzk stofnun, þó að hún eigi heima í Dan-
mörku.
Þegar Bókmenntafélagið var stofnað, var það óhjá-
kvæmiegt, að Hafnardeild þess, þó að hún væri ekki höfuð-
deild, yrði athafnamest, þar sem engin söfn voru til á ís-
landi og ekkert bæjalíf; og það var jafn sjálfsagt, að hún
yrði flutt heim, þegar tímarnir höfðu breytzt svo, að betri
skilyrði voru til fitstarfa og rannsókna heima. Bókmennta-
félagið ætlaði sér líka í upphafi að gefa út fornritin og
byrjaði með Sturlungu; en þegar Fornfræðafélagið norræna
var stofnað, hætti Bókmenntafélagið við fornritaútgáfu. Eins
og vikið mun að seinna, breytti Fornfræðafélagið síðar
stefnu, og var ekki útlit fyrir, að það mundi nokkurn tíma
ljúka við að gefa út íslendinga sögur, sem það hafði byrj-
að á. Þetta mun hafa verið orsök til þess, að Bókmennta-
félagið tók að gefa þær út um 1880, en hætti því þó von
bráðara, eg veit ekki af hvaða ástæðum.
Árið 1825 var hið norræna Fornfræðafélag (Det nor-
diske Oldskriftselskab) stofnað af Carl Chr. Rafn og þremur
íslendingum: Gísla Brynjúlfssyni, Þorgeiri Guðmundssyni
og Sveinbirni Egilssyni. Augnamið félagsins er tekið fram
í 1. grein laga þess, sem sé »í ljós að leiða og úfskýra
íslenzk fornrit, en þar að auki alt sem miðar til nákvæm-
ari þekkingar á hinum gömlu norrænu sögum, fornfræðum
og tungu, og þannig lífga og efla elsku til forfeðra vorra