Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.06.1927, Blaðsíða 83
JÓN BISKUP GERREKSiSION
79
biskupsstótt. Lauslæti allt og
iðjuleysi virtist honum sízt að
skapi og bannaði bann islíkt
stranglega á kirkju'þingum. Mætti
ætla, að bann liafi í öndverðu
liugsað sér að verða nýtur maður
í þjónustu kirkjunnar.
En brátt bregður svo við, að
biskup gerir sig sjálfur sekan í'
flestu því, sem bann liafði áður
tekið öðrum mönnum vara fyrir.
Tók bann og brátt að leiða bjá
sér eftir föngum málefni kirkj-
unnar og kærði sig kollóttan um,
hvað kórsbræður sögðu. Sýndi
hann þeim slíkan þótta og fyrir-
litningu, að þeir urðu að gjalti og
þorðu ekki á sér að bæra.
Gerðist erkibiskup nú brátt því-
líkur veraldarmaður, að liann gaf
eigi eftir verstu ribböldum í fó-
getastétt. Lét bann verja stórfé
til liúsagerðar á erkibiskupsgarði
og öðrum lendum stólsins og hafði
um sig hirð og lífvarðarsveit, sem
væri bann konungur. Er og orð
á því gert, að bann bafi liaft bjá
.sér bóp lauslætiskvenna og lialdið
stórveizlur og drykkjusamkvæmi.
Gerðist bonum því brátt féskylft.
En til 'þes.s að bæta úr því, tók
bann að sóa eignum erkistóls og
kirkju og þiggja mútur af sak-
borningum. Allt þetta olli því, að
erkibiskup varð óvinsælli en frá
megi segja. Þorðu menn þó lítt
að kæra bann eða vanda um þetta
háttalag. En þá urðu þeir at-
burðir, að almúgamaður nokkur
reis gegn ójöfnuði erkibiskups og
það af slíku kappi og þrautseigju,
að Jón Gerrekisson varð að lvktum
að bröklast úr embætti sínu.
Maður er nefndur Ludbert
Ivortenborst. Idann var ungur,
vel efnum búinn og bjó í Stokk-
hólmi. Árið 1414 vildi svo til, að
samborg’ari bans, Hans Horn að
nafni, lézt og lét eftir sig unga
ekkju, sem Helleka bét. Hún var
stórrík, að því er sagt er, átti m.
a. húseignir í bænum, en mun auk
þess liafa verið bin ásjálegasta
kona18). Urðu því margir menn
til þess að líta ekkju þessa hýru
auga, og varð Ludbert Korten-
horst það blutskarpastur, að fest-
ar 'fóru fram með þeim Helleku í
votta viðurvist, og bundu þau það
fastmælum að giftast19). En hér
fim bil tín dögum síðar bafði
Helleku snúizt bugur, og má ætla,
að það bafi verið af fortölum ann-
. ara, en isvo mikið er víst, að ekki
vildi bún framar heyra það nefnt
að giftast festarmanni sínum.
Ludbert þótti þetta súrt í brot-
ið og kra'fðist samþykkis kirkju-
valds um bin fyrri beit. En þá
leitaði Helleka trausts Jóns Ger-
rekssonar erkibiskups og vildi fá
bann til að rifta heitum þeirra
Ludberts. Erkibiskup brá við
skjótt og lofaði að verða við bæn
Helleku. Sýnist bann bafa vak-
anda auga á þessum málurn frá
uppbafi, bvort sem lionum hefir
sjálfum leikið hugur á konunni
eða eigi. Var nú reynt að miðla
málum, og boðaði biskup báða að-
18) Hist. Tidskr., bls. 195.
19) Hist. Tidskr., bls. 196.