Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.06.1927, Blaðsíða 95

JÓN BISKUP GHRREKSSON
91
“Nú er mikið um dýrðir.” En
eftirtektaverðast er það, að í
Skarðsárannál er Teits Gunn-
laugssonar alls eigi getið í sam-
bandi við þessa Skálholtsreið.
Yerður eigi annað séð af frásögn
þess rits en í förinni hafi einvörð-
ungn verið Norðlendingar. Skýt-
ur þetta nokkuð skökku við frá-
sögn Jóns Egilssonar, sem lætur
Jón biskup einmitt örvænta um
líf sitt og manna sinna, er hann
heyrir, að Teitur er væntanlegur
til staðarins. Er ekki að undra,
þótt síra Jón Egilsson, sem ein-
mitt reit annál sinn heima á Skál-
holtsstað, færi nokkuð ítarlegar út
í þessa sálma en maður, sem alla
sína tíð dvaldizt fjarri þessum
slóðum, í öðrum landsfjórðungi.
Þeir Þorvarður tóku nú biskup
höndum, þar sem liann stóð fyrir
altarinu með helgan dóm á lofti.
og tog’uðu hann utar eftir kórnum.
Héldu prestar 'biskups honum þó
eftir megni og streittust á móti,
þangað til komið var út fyrir
stöpul kirkjunnar; þar gáfust þeir
upp58). Oblátu þá hina vígðu
misti biskup í miðri kirkju. Skreið
kirkjuprestur síðan þangað, sem
hún lá, og bergði á henni “þar í
þeirn sama stað var biskup eftir á
jarðaður, og þá kirkjan brann
(þ. e. 93 vetrum síðar) sá menn
58)Skarðsárannáll getur ekki mótspyrnu
klerkanna. Segir hins vegar, að Norðlend-
ingar hafi dregið Jón biskup nauðugan, og
hafi hann verið orðinn dasaður nokkuð “af
tregðan göngunnar,” er þeir komu .1 stöp-
ulinn. Leyfðu þeir biskupi þá að senda
eftir víni til að svala sér á, og biðu meðan
hann drakk af silfurskál. (Ann Isl. útg.
Bmf. I, 1, bls. 57-58).
vott nokkum til hans kistu,” seg-
ir síra Jón Egilsson í Biskupa-
annálum159).
Síðan var farið með bislrup
vestur að Brúará. Var hann þar
færður í poka, .bundinn steinn við
og síðan varpað í ána, að sögn
síra Jóns Egilssonar. Björn á
Skarðsá kemst svo að orði um
þetta60): “Þar eftir höfðu þeir
biskup til Brúarár og drektu lion-
um þar í með taug og steini.”
Lík Jóns biskups rak síðar upp
lijá Ullarkletti, sem er í landar-
eign jarðarinnar Hamra í Gríms-
nesi.
'Biskup liafði beðið sér lífs, en
það kom fyrir ekki. Hann hlaut
að deyja. Sveinar hans skyldi
einnig fara sömu leið. Á sumum
þeirra var jafnvel unnið í kirkj-
unni. En allir eiga þeir að lykt-
um að liafa verið dysjaðir í Ira-
gerði, fyrir vestan Brekkutún61).
Sjást þar enn tvær allstórar þúf-
ur samhliða, sem kallaðar eru
Iraleiði . Nokkur ástæða mætti þó
þykja til að efast um, að örnefn-
ið Iragerði stafi frá sveinum Jóns
biskups, m. a. af því, að sama nafn
þekkist annars staðar á íslandi62).
IV.
Flestir Islendingar, sem komn-
ir eru til vits og ára, kannast enn
þá við Jón biskup Gerreksson.
Þeir -sdta, að hann var sendur
hingað til lands með biskupsvaldi
59) Safn t. s. ísl. I, bls. 35.
60) Skarðsárannáll, Annaler Islandiei (útg.
Bmf.) I, 1, bls. 58.
61) Safn. t. s. ísl. I, bls. 35-36.
62) Sbr. Búnaðarrit 24. árg. bls. 143.