Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.06.1927, Blaðsíða 109
FRÁ ÍSLANDI 1927
105
Annars er þessl að geta, að sjó-
menn fá livíldartíma, þegar þær
árstíðir eru, sem engar gæftir eða
afla gefa. Þá geta ])eir notið
lxvíldar og skemtana. En sveita-
maðurinn má aldrei nm frjálst
höfuð strjúka að því leyti. Pjár-
geymsla og önnur heimilisstörf
kalla á hann hverja stund, svo að
honum eru engin setugrið gefin.
Vinnutími hans er 12—14 Idst. all-
ar árstíðir, og ekki eru fconurnar
hetnr settar.
Eg gat um bætt vinnubrögð. Nú
eru hestar meira notaðir en áður.
Kerrur eru á flestum bæjum og
sláttuvélar allvíða, þar sem engj-
um háttar svo að þeirra njóti. Þá
má nefna “rakstrarkonnna” svo-
kölluðu. Hún er svo gerð, að
grind er á ljánum, sem sópar gras-
inu úr ljáfarinu í múginn þar sem
skáraslátt er hægt að fremja, þ. e.
a. s. á sléttlendi votu. Þetta tól er
me.sta þing og þó eigi alment enn
nema í sumum sveitum. Prjóna-
vélar ryðja sér til rúms, eldavél-
ar og ofnar sömuleiðis. Nú dreym-
ir alþýðu um raflýsingu og raf-
suðu. Ef þess háttar hlunnindi
fcsemu í sveitabæina, væri 'bætt úr
feikna böli alþýðu. Efnaskortur
stendur fyrir þeirri umbót, enn
sem komið er. En eigi er um að
kenna deyfð né drunga. Þetta er
hægfara að vonum, en þokast þá
áfram, ef vel er á haldið því mál-
efni.
Nú er svo komið í einni sýslu
landsins. Skaftafellssýslu, að al-
þýðusmiðir eru orðnir færir um
að útbúa heimilin raftækjum og
þar er lausn málsins að því leyti,
að þeirra manna frammistaða er
og verður mifclu ódýfari en hinna,
sem lærðari eru og frekari til
fjárins, vegna lærdómsins mikla,
sem æ er dýr á sér, þegar liann
er einn um liituna. Þetta mál er
mesta menningarmál sveitanna og
miklu rneira, en liitt, að fá varp-
tól raddanna inn á hvert lieimili,
þó að það væri fýsilegt fyrir for-
vitnina. Það er munaðarmál. En
raflýsingin er lífsnauðsyn og raf-
suðan slfkt hið sama.
H eimilisiðnað ur.
1 ungdæmi mínn um 1880 var á
sveitabæjum unnið úr nllinni til
heimilisþarfa og svo selt smáband
í kaupstaði. Fólkseklan hefir
dregið úr þessum iðnaði að miklu
leyti. Vefnaður heimilanna hefir
rénað, enda eru nú prjónavélar
teknar við að gera sokka og nær-
föt. Og verksmiðjur tæta í utan-
hafnarföt að sumu leyti. Enn eru
tætt reipi og net riðin, þar sem
veiði er. Prjónafötin og sokkarn-
ir þeir hafa sína kosti og gaila,
Kostirnir eru þeir að fljótlegt er
að korna upp þessum flíkum og
fyrst í stað eru þær skjólgóðar.
En við slitið eru þær sfcjóllitlar
og ilt að bæta þær, slitna á þann
hátt, að alt gliðnar og verður eins
og sía, Enn er að nefna sfcóna.
Þeir eru úr skinni heimagerðir að
fornnm sið. Og þó eru gúmmí-
skór að ryðja sér til rúms. Þeir
þykja þó gallagripir að því leyti,
að fótrekja stafar af þeim, vegna
þess, að gufan, sem lit úr fótunum