Skírnir - 01.01.1942, Síða 13

Skírnir
Danmörk eftir 9. apríl 1940
11
sjálfs sín umboði, þegar umbjóðanda eða yfirboðara er
varnað þess til langframa, að gefa fyrirskipanir sínar.
Meðal Dana, einkum í Bandaríkjunum og seinna einnig
í Bretlandi, fór sívaxandi hreyfing, sem kölluð var „Free
Danes“. Sjónarmið hennar var það, að hlutverk Dana er-
lendis væri barátta fyrir endurreisn frjálsrar Danmerk-
ur, meðan heimalandið væri drepið í dróma og hugsana-
og málfreisi væri þar af svo skornum skammti, sem bráð-
lega varð ljóst.
1 þessari hreyfingu komu fram óskir um það, að sendi-
herrann í London tæki þátt í henni og að sendiherrann í
Washington lýsti yfir stofnun „Frjálsrar Danmerkur“ í
bandalagi við Stóra Bretland. Hvorugur sendiherrann vildi
hallast á þá sveif, að fylgja fram svo hvassri stefnu, sjálf-
sagt að miklu leyti út frá því sjónarmiði, að valda stjórn-
inni í Kaupmannahöfn og sérstaklega konunginum ekki
meiri erfiðleikum en brýna nauðsyn bæri til í viðskiptum
þeirra við hernámsvaldið.
Svo þarf hver sendiherra einnig að gæta annars — hann
þarf að gæta sín gagnvart því landi, sem hann dvelur í.
Sendiherra á ekki að koma dvalarlandi sínu, allra sízt ef
það er hlutlaust land, í neinskonar vandræði gagnvart
styrjaldaraðilum. Hann á það þá á hættu, að svipta landa
sína þeirri vernd sendiráðsins, sem þeim er sérstaklega
nauðsynleg á ófriðartímum, og enginn græðir neitt á því,
að sendiherrann geri sjálfan sig þannig áhrifalausan.
Nú vatt þannig fram málunum um hernaðaraðstöðuna
í norðanverðu Atlantshafi, að Bandaríkin töldu sér það
nauðsynlegt, að tryggja sér stöðvar í Grænlandi. Kauff-
mann sendiherra átti því um tvennt að velja, að Grænland
yrði hernumið, án þess að nokkur vissa væri fyrir því,
hvað um það yrði í framtíðinni, eða að semja sjálfur við
Bandaríkin um það, að þau gætu komið sér upp herstöðv-
um til bráðabirgða í Grænlandi, en lofuðu því jafnframt,
að viðurkenna yfirráðarétt Danmerkur í landinu og að
fara þaðan að stríðinu loknu. Kauffmann tók síðara kost-
inn, en varð jafnframt að sætta sig við það, að danska