Skírnir - 01.01.1942, Page 18

16
Fr. le Sage de Fontenay
Skírnir
sem gerðar hafa verið á sjálfstæða innanríkisstjórn Dan-
merkur, eftir því, sem ég hef fengið vitneskju um málin.
Undir eins í ágúst 1940 hóf Scavenius utanríkismála-
ráðherra, að stjórninni fornspurðri, samninga um það, að
Danmörk gengi í tollbandalag við Þýzkaland og um það,
að verzlunarsamningar Dana við önnur ríki skyldu gerðir
með aðstoð Þjóðverja. Þegar aðrir ráðherrar og ríkis-
þingið komst að þessu, var mikil gremja gegn því og málið
var stöðvað. Þess var krafizt, að Scavenius færi úr stjórn-
inni, en annarsstaðar að kom svo ákveðin krafa um það,
að hann yrði kyrr, að sá kosturinn var valinn fremur en
að eiga það á hættu að samningnum frá 9. apríl yrði sagt
upp vegna fráfarar hans. Scavenius var því kyrr í stjórn-
inni.
Haustið 1940 var öfluglega að því unnið, að reyna að
koma á nýju stjórnarformi, fjarlægara þingræðinu en
einstrengilegra í stjórnmálum.
Danska útvarpið og dönsku blöðin hafa verið háð rit-
skoðun frá því á fyrsta degi hernámsins, svo að hernáms-
atburðirnir hafa bókstaflega ekki verið nefndir á nafn í
blöðunum. Það hefir verið svo að segja ógerlegt að fá það-
an nokkurra vitneskju um gang stjórnmálanna. Menn
verða að leita annarra heimilda og lesa milli línanna.
í „Berliner Börsen-Zeitung“ var t. d. skrifað um það,
haustið 1940, að „nauðsyn bæri til að losna við gamlar
flokka- og stéttavenjur, sem hindra það, að Danmörk geti
rutt sér til rúms í hinni nýju Evrópu“.
Slíkar og þvílíkar aðvaranir birtust oft í þýzku blöð-
unum.
í nóvember 1940 flutti Stauning forsætisráðherra allt
í einu ræðu og sagði þá m. a.:
„Undanfarið hefur mikið verið rætt um myndun nýrr-
ar stjórnar í Danmörku. Til þess getur auðvitað komið,
að stjórninni verði breytt, en það verður þá að gerast á
löglegan hátt. Það verður ekki gert á þann hátt, að geng-
ið verði fram hjá ríkisþinginu. Konungurinn getur ekki
.skipað nýja stjórn að ríkisþinginu fornspurðu og konung-