Skírnir - 01.01.1942, Qupperneq 23

Skírnir
Danmörk eftir 9. apríl 1940
21
hefur verið um varðveizlu þeirra fjögurra grundvallar-
atriða, sem ég nefndi, hafi ekki verið honum að þakka.
í þessi fjögur grundvallaratriði heldur almenningur
dauðahaldi. Hver alþýðumaður rís einnig í huga sínum
öndverður gegn hverri ríkisráðstöfun, sem að því stefnir,
að losa Danmörk úr tengslum við norrænu bræðraþjóð-
irnar — einnig þá norsku.
Einu sinni í sumar benti sænskt blað á það, hversu illa
horfði, ef svo yrði þrautreynt á erfðaverðmæti danskrar
menningar og dansks þjóðlífs, að Danir gripu til örþrifa-
ráða. Þetta sannaðist af því, sem fram fór í Kaupmanna-
höfn. von Ribbentrop utanríkisráðherra Þýzkalands lýsti
því yfir 25. nóvember, þegar undirskrifaður var and-
kommúnistasáttmálinn, að upphlaup í afvopnuðu land-
svæði gæti ekki átt sér stað á öld vélanna. Dæmi þurfti
ekki að nefna. Allir minnast þess, hvernig þessi orð hafa
verið undirstrikuð í verki. í Warzawa, í Prag og í Belgrad
er ró og regla.
En það er samt víst, að áður en slíkri ró og reglu verður
komið á, gjósa upp uppreisnir, ef þjóð er kúguð og bæld í
óþolandi ástandi til langframa. Það gildir einu hversu
litlar horfur eru á því, að uppreisn heppnist, menn vona
meðan þeir lifa.
Slíkt ástand, segir sænska heimildin, er ekki komið í
Danmörku — enn þá. Enn þá hefur ekki heldur komið til
neins þess, sem kallazt getur uppreisn. En ef farið verður
að beita kúgunaraðferðum meginlandsins, þá getur soðið
upp úr þá og þegar.
Rekið getur að einhverju slíku, ef of harðhent stjórnar-
stefna hrekur eitthvert land nauðugt út í ástand, sem
þjóðinni er þvert um geð. Margt má læra af því, sem skeð
hefur í Danmörku, segir Svíinn að lokum.
Danmörk á með öðrum orðum sífellt að svara þeirri ein-
dregnu kröfu, að hún sveigi sig til samræmis við ,,hið
nýja skipulag“ Evrópumálanna. Þá er spurningin þessi:
Hvernig er þetta nýja skipulag og hvernig á að koma því
á? Ég hef verið sílesandi, t. d. í tímaritinu „Geist der