Skírnir - 01.01.1942, Page 121

Skírnir
Guðmundur góði í þjóðtrú íslendinga
119
„Nú var meira magn í framferð þessari um öll xvi ár, er
hann stóð í prestdóminum, en vér megim eða kunnim í
frásögu færa með stöddum greinum, því at meirr en um
sinn umkringdi hann landit náliga með vatnsvígslum ok
heilsugjöfum, svá at fjögurra vegna fluttist í allar ættir
landsins sú blessan guðs, er fylgdi hans bænar orðum. Þar
sem eigi voru fagrir brunnar vígði hann rennandi vötn
eða vöð, mönnum til farsældar . . . Hjá þjóðveginum lands-
ins, á fjöllum uppi, vígði hann brunna fyrir bæn vina
sinna; drekka menn þar af árliga, sem um ríða. Oftliga
gera ok þessháttar vötn meiri réttarbót, þá er úfærast
hestar manna, en fá þar af fljótan bata, ok þat trúum vér
öngan mann letrum lykta, hversu hans vötn ok vígslur
hafa veitt mönnum ok smala mikinn fagnað ok enn
gera“.17)
Af þessu sést, að biskup vígði ekki aðeins vatnsból á
bæjum, heldur og brunna úti á víðavangi, meðfram vegum
og jafnvel á fjallvegum. Þótt Arngrímur segi, að hann
hafi gert það fyrir bæn vina sinna, þá má geta þess nærri,
að Guðmundi biskupi, hinum mikla ferðamanni, sem allra
manna hefir haft mesta reynslu af ferðalögum hér á landi,
muni hafa verið ljúft að liðsinna öðrum vegfarendum með
þessum hætti.
Hinar fornu heimildir geta um nokkra staði, þar sem
Guðmundur biskup vígði brunna. Þær segja frá brunn-
vígslum á Reykhólum á Reykjanesi,18) á Mýrum í Dýra-
firði,10) í Kálfanesi í Steingrímsfirði20) og á Keldum á
Rangárvöllum.21) Þær segja frá jarteinum, sem gerðust í
Hvammi í Hvammssveit,22) Árnesi í Trékyllisvík,23) Flat-
ey á Skjálfanda,24) Landi í Öxarfirði21”) og á bæ einum í
Fljótshverfi,23) og benda þær sögur til þess, að vígðir
brunnar hans hafi verið á bæjum þessum. Hann er sagður
hafa vígt brunna víða í Borgarfirði, er hann fór að heim-
boðum um það hérað, sumarið 1199,26) og þegar hann fór
austur um land af alþingi, 1201, vígði hann brunn á hverj-
um bæ, er hann gisti.27) Það er vitanlega tilviljun, sem
ráðið hefir því, hvaða brunnar eru nefndir í sögunum, en