Skírnir - 01.01.1942, Blaðsíða 123
Skírnir
Guðmundur góði í þjóðtrú íslendinga
121
var krökt af öðuskeljum, sem menn höfðu borið þangað
neðan úr fjöru, til þess að drekka með á Laugaferðum
sínum. Finnur próf. Jónsson segir frá því, að hann kom
á þessar fornu slóðir sínar 1897. Var þá vegurinn lagður
niður, en hann klöngraðist yfir gaddavírsgirðingar „og
fékk ég mér þá síðasta vatnssopann í Gvendarbrunni“.30)
I Reynivallahálsi eru tveir Gvendarbrunnar. Er annar
norðan í hálsinum, norðan götunnar, lind, er sprettur úr
bergi í lækjarskoru. Hinn er uppsprettulind við götuna í
hálsbrúninni, þar sem Kirkjustígur liggur upp frá Reyni-
völlum.31)
í Hnappadalssýslu er Gvendarbrunnur uppspretta í
Mannamótshvammi, rétt fyrir neðan Kaldárbrúna nærri
landamerkjum Garða og Kaldárbakka í Kolbeinsstaða-
hreppi. Annar Gvendarbrunnur er í Bóndahvammi fyrir
sunnan túnið á Rauðamel ytri.32)
Úr Snæfellsnessýslu þekki ég Gvendarbrunn á Hellnum,
annan undir Ólafsvíkurenni32) og hinn þriðja á Helgafelli
í Helgafellssveit.33)
Síra Þorleifur Jónsson getur um örnefnið Gvendarlind
í Hvammi í Hvammssveit,34) en það nafn mun nú
gleymt.35) Frá þessari lind í Hvammi er væntanlega jar-
teinasaga sú, sem hér fer á eftir:
„Sá atburðr varð í Hvammi í Breiðafirði, þá er Þórðr
Sturluson bjó þar, at menn tefldu kvotru (þ. e. kotru) um
nótt, ok er einn þeirra nefndr Hermundr, sá er fyrir þeim
var. Nú þraut þá lýsit, ok vandræddust þeir um, ok báðu
konur fá sér lýsi, en þær vildu ekki þat. Hermundr mælti:
„tökum vatn Guðmundar biskups ok reynum þat“, ok svá
var gjört. Nú brann vatnit sem it bezta lýsi“.36)
Að öðru leyti eru í Dalasýslu Gvendarlækur hjá Man-
heimum á Skarðsströnd37) og Gvendarlækur hjá Kleifum
í Gilsfirði.38)
í Barðastrandarsýslu eru mörg slík örnefni. Á Reykhól-
um er Gvendarbrunnur. Er hann fyrir innan túnið rétt
hjá Kötlulaug.39) Kálund nefnir Gvendarholu, er hann
segir að sé laug rétt hjá Kraflanda,40) og ætlar að sé