Skírnir - 01.01.1942, Side 155

Skírnir
Athugasemdir
153'
hafa verið mjög mikill. Önnur rök samrýmast varla heil-
brigðri skynsemi. Annars hefðu þeir Gissur og Hjalti
naumast getað haft sig eins mikið í frammi opinberlega.
Hjalti meira að segja tæplega riðið til þings, og varla leg-
ið við bardaga. Enda málalok sennilega einhver önnur.
3.
Mestur ágreiningurinn hlýtur að verða um sjálfa at-
burðina á Alþingi árið 1000. Einar Arnórsson lítur, sem
vonlegt er, á þessa atburði frá sjónarhól lagamannsins.
Samkvæmt þekkingu sinni á lögum og rétti þátímans dæm-
ir hann hvað hafi, eða ekki hafi, getað átt sér stað. En ég'
hygg, að hér sé veikasti hlekkurinn í röksemdakeðju hans.
Hér ræddi ekki fyrst og fremst um lög og rétt. Heldur er
hér eitt dæmi sögunnar, þegar nauðsynin hlaut að brjóta
lögin og um óvanalegar aðgerðir var að ræða. Verður þetta
rökstutt síðar, þegar minnzt hefir verið tveggja aukaat-
riða, sem ágreiningur er um.
Einar Arnórsson segir hiklaust, að allar sagnir „um
messuna, skrúðgöngu og krossa“ sé „helgisögn klerka“..
En með því er helzti mikið fullyrt.
Öllum heimildum ber saman um, að þeir Gissur og Hjalti
hafi haft með sér Þormóð prest, og vel má vera, að klerk-
arnir hafi verið fleiri, þó að hann sé einn nafngreindur.
Ekkert er líklegra en að prestur þessi hafi sungið messu
hinn tiltekna dag, þar sem kristnum mönnum hlaut, fyrir
allra hluta sakir, að þykja líf sitt og þjóðarinnar liggja
við, að við trúnni væri tekið, og hétu því fyrst og fremst
að sjálfsögðu á guð sér til fulltingis. Og mátti heiðnum
mönnum og þykja þetta eðlilegt frá sínu sjónarmiði. Méss-
an gat og verið nokkurs konar kynning kristninnar, þeim
er þess vildu gæta.
Eins er engin fjarstæða að ætla, að kristnir menn hafí
borið fyrir sér krosa á göngu sinni til Lögbergs. Bæði sem
sigurmerki að dæmi Konstantínusar mikla og nokkurs
konar verndartákn. Kemur slíkt heim við siði kaþólskrar
kirkju.