Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.06.1927, Side 45

STEPHAN G. STEPHANSSON
41
um hefir “rétttrúnaðimim” sjálf-
sagt fundist afskifti Stephans af
þeim gamla fremur gaman en al-
vara. Satt er þaÖ, að Stephan
var stundum fremur léttúÖugur í
garð kölska, þegar hann kom fram
í skrípa-gerfi því, sem miðalda-
kirkjan skrýddi liann. Stephani.
liefir víst fundist karlinn þá vera
í fríi, og gerðist glettinn:
“Fyrir öllu eldra sér
Skal ungur lotning bera —
Laistaöu ekki Lúcifer,
Láttu karlinn vera.”
Yitaskuld má draga fleira út úr
vísunni, en glettur til þess gamla!
0g eins er með kvæði hans.
“Kölski í skáninni.”
En þegar djöfullinn kemur í
liversdags-fötunum—gerfi heimsk-
unnar—kveður við annan tón hjá
Stepliani. Þá legst hann á bæn
til mannlegra vitsmuna, steypir
ljósi skáldgáfu sinnar og skiln-
ings yfir mannlífið, hlífir engum,
hvorki mönnum né málefnum.
Hann rífur þá úr rekkju, sem sofa
andlegum svefni, og lemur á þeim,
sem ligg’ja fyrir í skálkaskjóli ný-
tízku og’ gamalvana, kallar leysing
og bylting í lið með sér, gefur
andskota mannkynsins — lieimsk-
unni—engan grið, verður Jón
Vídalín okkar tíma.:
"Upp mót kúguu, eymd og spilling,
Öld þá byltist líkt og haf.
Látum alla lyga gylling
Leirnum mannlífs skolast af.
Hræöumst ei þó ihrynji og falli
Heimsku guö af vanans stalli.
Fyrst vor trú á þau er þrotin,
Þau mega gjarnan lig-gja brotin !
Trú, .sem barst, er brást í nauð
Björg, sem væntum hjálparsnau'ö.”
Jafnan hafa gröf og dauði ást-
vinanna verið álitin eldraun trú-
arinnar. Athugum nú, hvern-
ig Stephan mætir sorginni. Sjá-
um til, hvort trú hans, sem kölluð
hefir verið trúleysi, bjargar hon-
um. Við líkbörur sonar síns, sem
sleginn var af eldingu, kveður
hann:
“Já, n,ú er vægð aS vita á þvi grein,
A‘ö var ei það er laust þig svona, kæri,
Neitt skynbært vald, er vilji neinu mein,
Né venji á gott, með slys sem tækifæri!
Því grimdarverkin—hvaS helzt sem þeir
kenna—
í hverju hjarta sviðaheitast brenna.
Og hægra er við skeð að sætta sig
Ef sitja ei hræðsla og refsing öillum
megin.
Eg kveð þig ugglaus, En eg til þess finn
Um alla þá, sem harm um lát þitt bera,
Að geta ei borið meira en hlutann minn
Af mæðu þeirra: án þín nú að vera —
Til æfiloka á eg til þess merki
'Þú ert hjá mér, í Ijóði minu og verki.”
Einnig langar mig til að vísa
til hinna mörgu kvæða, sem Steph-
an orti eftir látna vini. Þau
bera með sér að liann var trygg-
ur og tilfinningaríltur langt fram
yfir það, sem alment gerist; og
varð því sársaukinn við fráfall
vinanna þeim mun átakanlegri.
En trú hans á heilbrigt mannvit
og tilgang lífsins styrkti liann í
sorginni. Og í stað þess, að sjá
einhvern refsiguð yfir moldum