Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.06.1927, Side 82

78
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
fjarri hvor öðrum og ef til vill
verið æskufélagar. Bak við svein-
ana hyllir undir hinn aldraða
biskup og Margréti drottningu,
sem náð höfðu yfirráðum um öll
Norðurlönd. Er ekki ótrúlegt, að
bilskup hafi einhvern tírna skotið
því að drottningu, að hún yrði að’
gera Jón Gerreksson að voldug-
um manni, og fá honum þau störf,
sem væri samboðin hæfileikum
lians. Og engum mát'ti vera það
kunnugra en Pétri biskupi, liver
þörf var á konunghollum leiðandi
mönnum í Svíþjóð. Því má ætla,
að hann hafi ráðið miklu um það.
að Jón Gerreksson var sendur
þangað með erkibiskupsvald. En
hitt mætti biskupi þykja hafa sézt
yfir, hver úlfur hjó í hinum unga.
frænda hanis, og að slíkum mönn-
um er sízt hollt að liljóta skjóta
upphefð1.—
En hingað til munu menn þó
hafa látið sér nægja að eigna upp-
hefð Jóns Gerreksonar margum-
ræddri vináttu þeirra Eiríks kon-
ungs, sem enginn hefir þótzt þurfa
að skýra einu orði. Eru þess hátt-
ar röksemdir og jafnan handhæg-
astar.
Árið 1408 (13. marz) losnaði
erkibiiskupsembættið í Uppsölum.
Brá Eiríkur 'konungur þá brátt við
■0g bauð Jóni Gerrekssyni að ger-
ast þar biskup. Mun honum, sem
von var, hafa litizt svo, sem dansk-
ur maður mundi að öllum jafnaði
verða sér auðsveipari í kirkju-
stjórn þar en líkindi væri til um
sænskan mann. Auk þess var Jón
Gerreksson mikill vinur Eiríks
konungs. En konungur hafði
þegar hér var komið sögu, sakir
æsku sinnar, ekki náð þeim tökum
á Svíum, sem hann vildi. —
Nú höfðu kórsbræður Uppsala
að vísu þegar útnefnt mann í erki
biiskupsembætti þetta, áður en Jón
biskupsefni kom til sögu, og var
sá í þann veginn að afla sér sam-
þykkis páfa til þessa. En til þess
að hafa mál sitt fram, fékk Eirík-
ur konungur Margrétu drottn-
ingu frændkonu sína, í lið með sér,
og tóksit þeim með kænsku ao fá
hið 'sænska biskupsefni til að af-
saila sér embættinu. Fékk Eirík-
ur konungur manni þessum svo
sem til uppbótar fyrir vonbrigðin
og í þafcklætisskyni fyrir auð-
Sveipni hans, biskupsembætti
nokkurt, sem af hendingu losnaði
fám mánuðum síðar. Heppnaðist
þeim að fá páfasamþykki til þessa.
En kórs'bræður, sem einnig hér
höfðu 'komið sér saman um annað
biskupsefni, þykktuist við. Varð
út af þessu löng og hörð rimma17).
En það er af Jóni Gerrekssyni
að segja, að hann brá við, jafn-
skjóitt sem honum bauðst erki-
biskupsstaðan, fór á páfafund og
fékk samþykki hans til starfans.
Gat Eiríkur konungur látið svo
sem hann sendi Svíum þennan
gæðing sinn a'f föðurlegum kær-
leik, með því að eigi væri hættu-
laust að hafa sjálft erkibiskups-
embættið óskipað.
í fyrstu sýndist svo, sem sópa
mundi af Jóni Gerrekssyni í erki-
17)Hist. Tidskr., bls. 191-92.