Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.06.1927, Page 94

90
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
því líður, mun atburður þessi liafa
ýtt undir Þorvarð að hefna lirak-
fara sinna á hiskupi og sveinum
hans. 'Skrifuðust þeir Teitur á um
þessi efni og réðu það af að veita
Jóni biskupi og sveinum hans
heimsókn á staðinn á ákveðnum
degi sumarið 1433i5;3). Um komu
þeirra Þorvarðs til Skálholts fer
að nokkuru leyti tveim sögum
fram. Er önnur þeirra í Biskupa-
annálum síra Jóns Egilssonar5'4),
ar frá Skarðsá55). Frásögur
'þessara heimilda fylla hvor aðra.
En þar sem miklu er ítarlegar
sagt frá atburðum í biskupa-
annálum, er liér fylgt frásögn
þeirra.
Þeir Þorvarður og Teitur komu
jafnsnemma “á hamarinn”56).
Riðu þeir Teitur síðan Hvítá á
Þengilseyri157) og segir síra Jón
Egilsson, að áin liafi eigi fyrr
verið riðin þar.
Þegar biskup frétti, að Teitur
væri kominn á “hamarinn” ugði
hann um líf sitt og sveina sinna
Skrýddist hann þá fullum messu-
53) Síra Jðn Egilsson telur Jón Gerreksson
ranglega dáinn árið 1432, Biskupa-annálar,
Safn. t. s. ísl. I, bls. 36.
54) Safn. t. s. ísl. I, bls. 35-36.
65)Annales Islandici (útg. Bmf.) I, 1, bls.
57-58.
56) Hér er átt við ferjustaðinn á Hvltá hjá
Iðu, sem er skamt frá Skálholti, í suð-
austur. Ferjustaður þessi hefir heitið
Skálholtshamar, en er nú I daglegu tali
nefndur Iðuhamar fremri og efri (þ. e.:
fyrir sunnan og norðan Hvítá; hefir Teit-
ur og lið hans komið sunnan að ánni.
57) Svo heitir stór eyja I Hvítá skamt fyr-
ir vestan Iðuferjustað, I suður frá Skál-
holti. Greinir hún ána f tvær kvfslar. Er
kvíslin milli eyjar og árbakka bæði breið
og djúp.
skrúða, fór til kirkju með sveina
og klerkaskara sinn og lét loka
öllum hurðum á staðarhúsum svo
og 'kirkju. Fór biskup síðan fyrir
altari og hóf messusöng. Vígði
liann áður oblátu eina og hélt á
henni til öryggis sér.
Þeir Þorvarður komu nú á stað-
inn, og er þeir fundu liús öll læst
og sáu, hvað biskupi leið, báru
þeir stór tré undir undirstokka
kirkjunnar og vógu hana síðan
upp annars vegar svo hátt, að
þeir máttu ganga þar innundir.
Frásögn Björns Jónssonar á
Skarðsá er að því leyti fyllri um
])á atburði, sem nú eru taldir, að
hann nafngreinir einn liðsmann
Þorvarðs Loftssonar, Árna bónda
Magnússon frá Ðal í Eyjafirði,
sem kallaður var Dalskeggur. Var
liann öðrum þræði fyrir liði Þor-
varðs. Segir hér enn fremur, að
þeir félagar ha'fi komið til Skál-
holts kveldið fyrir Þorláksmessu
á sumri (20. júlí), en þá var þar
liátíð mikil, eins og venja var til,
og margmenni saman komið.
IJöfðu menn tjaldað nálægt staðn-
um, og settu þeir félagar tjald sitt
utar öðrum tjöldum. Hafði Dal-
skeggur lagt á ráðin, að koma í
Skálholt um þetta leyti árs, með
því að þá mundi biskup áreiðan-
lega verða heima. Þá segir og í
Skarðsárannál, að er komumenn
liöfðu lyft upp öðrum megin, hafi
þeir gengið þar inn undir fimtán
saman og Árni Dalskegur í broddi
fylkingar. Hafi 'honum þá fallið
þessi orð, er hann sá biskup al-
skrýddan 'fyrir altari kirkjunnar: