Jörð - 01.12.1948, Blaðsíða 16

14
JÖRÐ
um olt skemmtilegt og athyglisvert viðfangsefni að grafast eftir
vitneskju um fyrirmyndir skáldanna og tengja saman söguper-
sónuna og hina lifandi fyrirmynd. Fyrir fáum árum gerði dr.
Steingrímur J. Þorsteinsson doktorsritgerð, þar sem þessu efni
eru gerð snjöll og skemmtileg skil í sambandi við upphafs-
mann nýrrrar skáldsagnagerðar á íslandi. Færir dr. Stein-
grímur þar óyggjandi rök fyrir því, að Jón Thoroddsen dró
ýmsar sögupersónur sínar í „Pilti og stúlku“ og „Manni og
konu“ eftir körlum og konum, sem hann hafði sjálfur kynnzt.
Talið er, að Jón Trausti liafi farið svipað að, og um Gest Páls-
son má telja það fullvíst. Guðmundur Hagalín er nær nútím-
anum og því hægra um vik að ganga úr skugga um, hvort hann
fer eins að. Væri það skemmtilegt viðfangsefni að athuga það
til sem beztrar hlítar, og sjálfsagt verða einhverjir bókmennta-
fræðingar vorir til þess fyrr en síðar. Hins vegar er það þegar
vitað, að margar sögupersónur sínar hefur Hagalín sniðið eftir
fólki, sem liann hefur þekkt sjálfur. Hefur hann sjálfur gefið
um þetta óyggjandi upplýsingar. Skal þar fyrst og fremst bent
á Kristrúnu í Hamravík, þá góðu og gömlu konu, en um hana
segir Hagalín:
„Kristrún er steypt upp úr Jiremur konum, ömmu minni,
Sigríði Ólafsdóttur frá Auðkúlu í Arnarfirði, Lovísu nokkurri
hér á Isafirði, sem Vilmundur Jónsson landlæknir hafði í sinni
sérstæðu og lifandi ntunnlegu frásögn kynnt mér, en ég aðeins
séð einu sinni, og loks Kristrúnu nokkurri úr Grímsey, móður
Halldóru vfirsetukonu í Dýrafirði. En frásögn Vilmundar af
Lovísu, vorið 1931, og samfundir við hana kornu mér til að
fara að skrifa bókina.“
Auk upplýsinganna um Jtað, hvernig þessi sögupersóna skap-
ast, sést, að hún hlýtur beinlínis óbreytt nafn einnar fyrirmynd-
arinnar.
I „Sturlu í Vogum" munu ýmsir kunningjar höfundarins
standa að baki sögupersónununt, og í sumum sögununt er talið
líklegt, að ættmenn Hagalíns sjálfs séu fyrirmyndimar.
AÞAÐ ltefur verið bent með fáum orðum hér á undan, að
Hagalín er furðulega samgróinn vestfirzku lífi og um-