Jörð - 01.12.1948, Síða 200

198
JÖRÐ
lokið, og amerískra lána, sem voru á þrotum. Sérhvert þessara
landa var háð dollara-löndunum um matvæli og vinnsluefni,
en hafði ekki seljanlegar útflutningsvörur til endurgjalds. Sér-
livert {reirra liorfði fram á tvo kosti, hvorugan góðan: áfram-
haldandi skuldasöfnun eða þrenging lifnaðarhátta ella — form-
legt gjaldþrot eða sult. í bráðina varð, er til kom, gjaldþroti
bugað frá með hinni svonefndu Marshall-hjálp. Meiningin
með Marshall-hjálpinni er að veita Evrópu eða réttar sagt,
eins og atvikazt hefur, Vestur-Evrópu, tíma og annað tækifæri,
með geysilegum gjöfum og lánum frá Bandaríkjunum, til að
koma á laggirnar stóru kerfi gagnkvæmrar hjálpar, sem vonað
er, að verði fljótlega sjálfbjarga.
VORT tveggja, varnarleysið og afkomukreppan, benti til
XX hins sama: að ríkjaskipan Evrópu, er hentað hafði fullvel
á 18. og 19. öldinni, væri orðin úrelt með 20. öldinni — vegna
víSindalegra uppgötvana og tæknilegra framfara. Það varð ekki
komizt hjá að veita því athygli, að hin tvö miklu tímabornu
ríki, er spenntu svo að segja yfir heil meginlönd, Bandaríkin og
Ráðstjórnarríkin, höfðu staðið af sér storma ólíkt betur en
þjóðlönd Evrópu, og það enda þótt Rússland stæði langt að
baki þeim flestum í iðnþróun og almennri tækni. Yfirburðir
þeirra lágu í stjórnarfarslegri, efnahagslegri og landvarnalegii
einingu gífurlegra landssvæða, sem gerði þeim unnt að hagnýta
til fulls fjöldaframleiðslumöguleika sína í friði, og skipuleggja
djúpsettar varnir í ófriði, sem gerði það fært að þola innrásir
og landantissi, er þurrkað hefði að fullu út sérhvert þjóðlanda
Evrópu. Til þess að Evrópa gæti endurrisið, ef ekki til fornrar
yfirdrottnunar, þá þó til sjálfstæðrar tilveru, þá yrði hún, með
einhverjum hætti, að ráða fram úr takmörkunum þjóðernis-
hyggju sinnar og sameinast. Viðurkenning þessara sanninda er
það, sem gefið hefur, á undanförnum missirum, lmgmyndum
um Evrópusamband byr í seglin.
NGÞVEITIÐ, sem að framan er lýst, rifjaði upp fyrir
mörgum Evrópumanninum eininguna fornu — á dögum
Rómverska ríkisins og seinna Kirkjuveldisins — og vakti með