Jörð - 01.12.1948, Blaðsíða 116
114
JORÐ
gys að þessu fólki — og sannarlega var það bitur maður og von-
svikinn, sem skrifaði söguna Sesarn, Sesam um stefnulaust, hé-
gómlegt og siðíerðilega haldlaust menntafólk sinnar kynslóðar.
Sú saga kom út 1938, en veigamesta og listrænasta skáldsaga
Hoels, En dag i oktober (Októberdagur), kom út sjö árum
áður, ogsíðan sögurnar Veien til verdens ende og Fjorten dager
för frostnettene. Þær bera vott um skarpskyggni á mannlegt
sálarlíf og rökvísan og listrænan rithöfund, en stundum í þeim
báðum svo sem skortur á náttúrlegu lífi og persónuleik, hin
sálfræðilega könnun framkvæmd eftir fræðilegu korti og komp-
ás, viðhorfin fyrir fram ákveðin tízkuviðliorf og persónurnar
ærið marklitlar, þar sem liins vegar svo er að sjá, að í Október-
degi hafi fræði Freuds og kynni Hoels af nýjustu bókmenntum
umheimsins aukið honum innsýn og létt honum persónulega
formun efnisins. Sem ritstjóri og ráðamaður um val og útgáfu
„gulu bókanna", nýrra eða nýlegra erlendra skáldsagna í
norskum þýðingum, vann Hoel merkilegt starf á árunum fyrir
stríðið. Val lians var oftast gott og stundum með ágætum, og í
hinum stuttu formálum sínum tókst honum yfirleitt frábær-
lega vel að vekja athygli á því, hvað væri einkum eftirtektar-
vert við list eða viðhorf höfundanna.
Helge Krog er hvorki frjótt né merkilegt skáld, og liann
virðist ekki hafa vilja né getu til neinnar menningarlegrar for-
ustu. Hins vegar var liann mjög fimur skylmingamaður á vett-
vangi ritmennskunnar, og hann virðist oft njóta þess mjög
innilega að pota sínum beitta, en létta brandi í listrænar veilur
oft annars góðra og gildra skáldrita og höfunda. O'g víst hefur
hann marga grein skrifað, sem gaman er að lesa, en hvorki
mundi hann hafa reist né fellt neinn eða neitt, sem ekki liefði
þá alveg eins risið eða fallið án hans tilverknaðar.
AF öðrum norskum liöfundum, sem komu frarn eða náðu
fyrst þroska á þessu tímabili eru nokkrir, sem mér þykir
ástæða til að nefna sem merkileg og sérstæð skáld — eða sérlega
túlkendur síns tíma.
Sigurd Christiansen var sálfræðilega djúpskyggn og glöggur
á þræðina í örlagavef tilverunnar, og þó að stíll hans sé oftast