Jörð - 01.12.1948, Blaðsíða 201

199
JÖRÐ
þeim einhvern vísi að „Evrópuást". Hins vegar beinist þrýsting
núverandi stjórnmálaástands miklu fremur að sundrungu en
sameiningu Evrópu sem heildar, þó aldrei nema hún beinisl
jafnframt að því að þjappa sumum Evrópuríkjanna saman.
Auk stjórnmálalegra krafta er ýmislegt fleira, innan álfu, er
spornar á móti sameiningu allrar Evrópu í eitt ríkjasamband.
Að vísu hafa Evrópulönd síðustu fjórar aldirnar — til 1914 —,
þróað með sér vissa einingu í umgengnisháttum, venjum og
annarri siðmenningu. Hins vegar hefur þjóðernishyggjan
hvergi náð öðrum eins öfgaþroska og í Evrópu. En þó að
styrjaldarhatrinu sé sleppt, þá hefur hvergi sem í Evrópu þjóð-
menning orðið eins samfléttuð þjóðtungunni. Það væri sannar-
lega ekki auðvelt að gera sér þess grein, á hvaða máli ætti að
tala og skrifa á vegum Evrópubandalads. Latínu? Það hefði
getað gengið fyrir fjórum öldum en ekki lengur. Frönsku?
Ef til vill hefði það mátt lánazt fyrir tveimur öldum, en tæp-
lega lengur. Enska? Einhvern veginn finnst manni 50 mill-
jónir Breta of lítill hluti 400 milljóna Evrópumanna, utan
Rússlands, til þess að tunga þeirra gæti orðið samnefnarinn.
En þýzka? Svar Pólverja, Tjekka, ítala og Frakka rnundi verða
eitt samróma hryllingaróp.
Svipuðu máli er að gegna um hina stjórnarfarslegu hefð.
Þar væri enginn sameiginlegur grundvöllur til að byggja á.
Lýðræði og þingræði, líkt og þróazt hefur í Bretlandi, er að
finna á Norðurlöndum, Niðurlöndum og í Sviss. Frakkland
og Ítalía hafa sjálfstæðar lýðræðishefðir, sem hugsanlegt væri
að samþýða hinum brezku. Að öðru leyti er Evrópa, jafnt til
vinstri og hægri, alin upp við einræði og kann ekki á annað.
Af öllu þessu og þvílíku leiðir að vísu engan veginn, að
Evrópu-samband sé óhugsanlegt. Ástríðufullur vilji og ástríðu-
full trú yfirstíga allar tálmanir. En um slíkt er ekki að ræða
í dag, að því er Evrópu-samband snertir. Og svo féll Járnteppið
yfir Evrópu þvera.
ÞETTA og annað ekki er það, sem skyndilega hreif hug-
myndina ofan af stjörnuhimni draumóranna og gróður-
setti hana á jörðinni. Og gerði jafnframt, um hríð að minnsta