Jörð - 01.12.1948, Blaðsíða 52
50
JÖRÐ
að tala með góðlátlegri lítilsvirðingu um „allt þetta miðlungs-
gutl“. Eða jafnvel með fyrirlitningu og allt upp í vonzku, sem
segir allri meðalmennsku að fara tiil fjandans norður og niður.
En hvernig skyldi sá heimur líta út, sem mokað hefði allri
sinni meðalmennsku þangað niður?
Heimur fullur af ofurmennum (Úbermenchen) getur verið
viðkunnanlegt hugsanafitl fyrir útópisikar heimspekisálir, en
varla það veraldarástand, sem einn eða neinn óvitlaus maður
getur gert sér nokkra grein fyrir — og því ekki óskað sér.
Öll'u mögulegri hugsanaheimur væri veröild byggð eintóm-
um spekingum og fífluni. Einmitt þessum tveimur mannkyns-
tegundum, sem svo undarlega oft hættir til að fléttast í eitt.
Og það jafnvel svo, að menn eru oft góða stund að átta sig á
því, hvorum megin hryggjar eigi nú að leggja liann þennan
eða hinn. Er ekki ótítt, að úr því fáist aldrei endanlega skorið.
Og ætli það yrði ekki einmitt það, sem yrði banabiti slíkrar
veraldar?
Þriðja möguleikann fyrir meðalmennskulausum heimi er
svo náttúrlega hægt að hugsa sér. Og ekki þætti mér ótrúlegt,
að það Élögri fleirum í huga en mér, að sá mundi reynast skást-
ur þeirra þriggja — og þeim sem við þekkjum líkastur!
En í fullri alvöru sagt: Mundi þess ekki þörf, að endurskoða
hinn núgildandi dómsúrskurð meðaimennskunnar yfir sjálfri
sér?
Hvar annars staðar en í þéttbýlislendum hennar eru þau
skilyrði sköpuð og þeir skjólgarðar reistir, sem tryggja það
snilli snillinganna og speki spekinganna að geta þróazt í frjó-
mold og friði? Svo hin mikla speki og hin mikla snilili geti
orðið eitthvað áþreifanlegt — einhver sýnileiki — eitthvert
sköpunarverk til aukinna sameiginlegra lífsverðmæta?
Allt, sem hér hefur verið sagt, á ekki hvað sízt við á sviði
orðlistarinnar, bæði í bundnu rnáli og óbundnu.
Eru það ekki hinar bergmálandi raddir í brjósti meðal-
mennskunnar, sem flytja mannvit og snilli hinna örfáu og
einstöku inn yfir og út yfir aflar víðlendur jarðarinnar. Eru
það ekki herskarar hinna Íítilsvirtu lærisveina og berfættu
postula, sem dreifa sér um.jörðina og útdeila sjikum gjöfum