Jörð - 01.12.1948, Blaðsíða 192

190
JÖRÐ
efnishyggju er „meðfæddur“, hafi ekki valdið neinum veruleg-
um erfiðleikum í Rússlandi, unz Hitler komst til valda. Hin
díalektíska efnishyggja er m. a. gædd nokkurs konar afdrepum,
skuggásælum stöðurn, sem af má hafa þá gagnsemi, að kenning
og framkvæmd geta farið á misvíxl, án þess að mikið beri á. Á
meðan rússneskir náttúrufræðingar skrifuðu ekkert, sem var
í áberandi ósamræmi við hina opinberu Marx-Lenín-Stalín-
ríkisheimspeki, gátu þeir óáreittir stundað rannsóknir eftir
almennum, vestrænum aðferðum.
Þessu friðsæla ástandi lauk við valdatöku nazista í Þýzka-
landi, er gerði óhjákvæmilegt að taka afstöðu gagnvart arf-
gengiskenningum þeirra. En þá var ekki látið nægja að afneita
hinum nazistísku öfgum né látið sitja við almenna yfirlýsingu
um, að rússneskir náttúrufræðingar ynnu innan vébanda hinn-
ar díalektísku efnishyggju, er sanni alla menn eins. Það þótti
óhjákvæmilegt að hefja sóknarstríð á þessum vettvangi: Sér-
liver uppgötvun, sem undirstrikaði þýðingu arfgengis í sam-
anburði við umhverfi, varð ekki einungis ósönn, heldur jafn-
vel landráð.
TUNDIN kallaði fram manninn. T. D. Lysenko er af úkra-
ínsku smábændafólki kominn og hefur hlotið menntun
sína í ræktunarfræðistofnun Púltavaborgar (Poltava Horticul-
tural Institut) og Umansk-stofnuninni, en hóf eftir það ræktun
á eigin tilraunastöð. Árangur af starfi hans er vissulega at-
hyglisverður, en skoðanir hans og kenningar um arfgengi eru
vægast sagt sérstæðar. Með fyrri verkum sínum strikaði hann
hreinlega yfir allt, sem áunnizt hafði í arfgengisrannsóknum
áratuginn eftir fyrri heimsstyrjöldina; en árið 1935 gaf hann
út, ásamt Prezent, aðstoðarmanni sínum, höfuðrit sitt, Plöntu-
uppelcli og kenningin um kaflapróun (Plant Breeding and the
Theory of Phasical Development), en þar með lagði hann niður
við trog kenningarnar um krómósóma, gen,#) og flesta aðra af
*) Kromosomar — Litningar — Bogteinar; þráðlaga smálíkamir, sem koma
í ljós í frumunum, þegar þær skipta sér. Litningarnir mynda samstæður tveir
og tveir, og er tala þeirra nær ávallt eins hjá hverri tegund jurta og dýra. Kyn-
frumur hafa þó aðeins hálfa töltt litninga og aðra samstæðuna, en úr þeim