Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.06.1927, Page 194

34
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
mynd um veltumagn verzlunarinnar af
þeim skýrslum, sem nýlega hafa veriS
birtar fyrir siSastliÖiö ár.
Á uppskeruárinu 1925—26 seldu bænd-
ur gegnum aðal samlagiö, 215,016,000
'bushel af korni. Upphæö þessi skiftist
þannig: Af hveiti voru seld 187,500
bushel; af höfrum 11,024,000 bushel, 13,-
221,00 bushel af byggi, 1,597,000 bushel af
rúgi. Árið 1926—27 seldu vestur fylkin
þrjú, gegnum samlagiö, 197,950,242
bushel af hveiti og yfir 21,000,000 bushel
af höfrum auk annara korntegunda. Var
meira en helmingur allrar hveiti uppskeru
Vestur-Canada seldur í gegnum félagiö,
eöa rúm 53%.
Á þessu hausti á félagið orðið 912
kornhlööur, en alls hefir þaö í sínum
höndum 942 .hornihlööur aö þeim meðtöld-
um, sem þaö leigir, er rúma yfir 30,000,-
000 bushel. Auk þess hefir þaö 10 korn-
geymsluhús á hafnstööum, er rúma 23,-
000,000 'bushel, og tvö ný korngeymslu-
hús hefir þaö nú í smíðum í Vancouver
og Port Arthur er rúma, þegar þau eru
fullgerð 9,500,000 bushel. Alt hefir þetta
gert á sex árum! I sjóði hefir félagiö
$15,000,000, er sparast hefir af upphaf-
lega áætluðum sölukostnaöi er þó ekki
nemur nema broti úr centi á bushelið.
Útsöludeild félagsins seldi korn þetta
til 24 rikja, útlendra, í 60 höfnum og
lendingarstöðum í Noröurálfunni. Htelztu
viðskiftanautar félagsins voru; Stóra
Bretland, ítalía, Holland, Þýzkaland,
Belgía, Frakkland og Japan. Keypti
Stóra Bretland mest 50,000,000 bushel, en
Japan minst 6,500,000 bushel.
Allir fá inngöngu í fylkja samlögin
(Pronvincial Pools) meö því eina skil-
skilyrði aö þeir benlínis eöa óbeinlín’S
fáist við kornyrkju. Sá, sem í félagiö
gengur sreiðir S2.00 i inngang=evri, er
renni í félags.sjóð og $1.00, sem hluttöku-
fé í félagseigninni. Hann undirritar
samning, er skuldbindur hann til aö fá
■korn sitt félaginu í hendur. Samningar
bessir eru geröir til fimm ára, og eru
óuopsegiarílegir nema félagsmaður leggi
niöur búskap. Er þeim þá lokiö af
sjálfu sér.
Á samningum þessum hvílir eiginlega
allur félagsskapurinn. Félagsmenn með
almennum kosningum, velja fulltrúa í
hverju héraði, er mæta á ársþingi félags-
skaparins þegar kosning stjórnarnefndar
fer fram og verzunarskýrslur samlagsins
eru athugaöar og yfirfarnar. Hvert
fylkis-samlag er stjálfstæð eining út af
fyrir sig, þótt samningsatriöi og söluað-
feröir sé mikið til hinar sömu hjá öllum.
Hvert um sig velur sér framkvæmdar-
stjóra og forstöðunefnd og hefir alt um-
'boö yfir kornhlööunum innan sinna ták-
marka. Það hefir ölll umráð yfir korni
félagsmanna, frá því það kemur \ hend-
ur þess og þangaö til á ihafnarstað er
komiö, Fort William eða Vancouver, eft-
ir því sem á stendur. Þá tekur hiö sam-
einaða kaupfélag eöa samlag viö, og ann-
ast söluna. Er það yfirstjórn allra fylkja
samlaganna og þannig skipuð að í hana
eru kosnir þrir fulltrúar frá hverju fylkis-
sambandi. Stofnskrá allsherjar sam-
handsins er gefin út og lögfest með sam-
þykki samlbandsþin'gsins í ágúst 1924.
Þar er tekinn fram tilgangur félagsins og
verkefni: “jarðyrkju félagsskapur, er
settur er á stofn til þess að hafa markaö
allra korntegunda með' höndum til hjálp-
ar og hagsmuna fyrir félög og einstakl-
inga er í honum stand'a og enga aðra.”
Saga félagsskaparins er líkust æfintýri.
Þegar aðal sölubandið myndaöist, átti
félagsskapurinn engar kornhlöður og
varð að koma öllu korni fyrir og borga
biðtoll á því er nam töluverðu gjaldi um
mónuðimr. Meö samþykki félagsmanna
var leyft aö leggja 2c á hvert bushel, er
félagið seldi og verja þeim til kornhlöðu-
kaupa. Varö það strax stórkostleg fjár-
unphæö. Uppskeruárið 1924-25 keypti
Sa'skatohewan 'samlagiö 90 kornhlöður og
árið eftir, fyrir rúmar ellefu miljónir
dollara, allar kornhlööur Sask. Co-oper.
Elevator félagsins. Á það nú 727 korn-
íhlöður innan fyl'kisins, auk korngeymiglu-
húsa iá hafnstöðum auistan og vestan. Al-
herta samlagið hefir umráð yfir 160 korn-
hlöðurn og jafnmargar í smíðumi.' Mani-
tolba samlagið á 56 og hefir sett sér að
koma upp jafnmörgum á þessu ári.