Jörð - 01.12.1948, Page 72
70
JÖRÐ
frámunalegir fávitar ég og mínir líkar getum orðið á stundum
andspænis verkum meistaranna. Hvar í ósköpunum væri svo
sem hið húmoristíska að finna í þessu litla ljóði? — Ha?
Nei — þar örlaði sannarlega hvergi á brosi. Hverslags
kómíkk var því fjarlæg eins og nótt degi.
í hinni gömlu dönsku bullvísu — í hversdagslegri þýðingu
Páls heitins Ólafssonar — átti það víst að vera liinn tragí-
kómíski grunntónn, sem gæfi því pródúkti herra Eriks Böghs
einhvern tilverurétt, í þann tíð. Og á því mun það líka hafa
flotið þetta rímaða kjaftæði um dótið og glingrið sem eftir
væri í kistugarminum, þótt kvennmannavæflurnar hefðu stung-
ið af út í veður og vind.
En hér! Hvílíkt regindjúp skildi ekki milli þess og þessa!
Það var hið andlega ægidjúp milli hins frumstæða járnaldar-
manns og hins unga goðmennis á öld gerfiefna og atomspreng-
jandi heimshuga.
Því skyndilega uppljómaðist fyrir anda mínum í allri hans
fátækt — hvílíkt þrekvirki meistarinn niikli úr Mosfellssveit-
inni hafði hér af hendi leyst — og hver djásn og dýrmæti and-
ans sætu nú þarna svört á hvítu.
Aðeins með því að snerta þetta ómerkilega og útjaskaða
slagaratema með sínum töfrasprota hafði höfuðsnillingurinn,
í einu vetfangi, skapað hádramatískt listaverk. Þannig hlýtur
það ávallt að vera, þegar þvílíkir eiga hlut að máli, hverra
dýrð er sögð allri vorri dómgreind ofar.
Þessi ómerkilegi efniviður hafði ummyndast í djúpthugsað
og hnitað lakónískt listaverk. Grimmúðugt og miskunnar-
laust, eins og lífið sjálft. Það var hinn mikli hannleikur
hversdagsins, sem hér var uppmálaður — og hvar í skáldið
setur sig sjálft — í stað hinna kaldhömruðu örlaga í járn-
gráum raunveruleika mannlegs lífs, sem þar dagsdaglega
reka út úr sínum aldingörðum systurnar þrjár: trú, von og
ást. Þessa heilögu þrenningu liðinna alda. Reka þær þaðan
út í einhverri mynd eða manneskjugerfi með harðri Iiendi.
Já — og alla leið út í skóg. Út í eyðiskóg mannlegrar örvænt-
ingar — út í myrkvið útskúfunar og dauða!
Hvílíkt listaverk í fjórum ljóðlínum! Vissulega er sá, er slíkt