Jörð - 01.12.1948, Page 86
84
JÖRÐ
leikni. Stundum kannski nokkuð óvænt og ófyrirleitin fyrir
giandvaran og seinlátan lesanda eða uppstroknar hátíðleika-
sálir. En fyrir höfundinn og hugskylda dálítill hollur galsa-
gustur til að verjast allri venjumollu. Enda manneskjunnar
sjálfsagða prívílegíum og þá ekki sízt rithöfunda og annarra
listamanna.
Það verður því tæplega gert að hneykslunarhellu, þó að hinir
útvöldu endrum og eins, sér til upplyftingar — eða í óvarkárum
augnabliksgalsa, skrolli eitthvað lítilsháttar lausskrúfaðir, upp
á búrleska vísu. Þó erfitt verði þá oft að greina hvar speking-
urinn endar og hvar fíflið byrjar.
En hver fjandinn plágar þá, sem hefja þvílíka pródúktsjón
í fúlustu alvöru og í stórum stíl. Og sem reyna bókstaflega að
stofna „skóla“ úr sínum eigin skammarstrikum og klaufaspörk-
um. Og unga svo þaðan út bókmenntum í dúllarastíl og hvers
kyns dekadentisma.
Þar sem slíkt er orðið ofarlega á döfinni hjá einni þjóð, þar
má segja að farið sé að skyggja í lofti.
Og ef svo jafnframt kemur í ljós hjá sömu þjóð, að margvís-
legt dauðaþungað öfugstreymi ríki þar í lífsskoðunum, lífsvið-
horfum og ýmsúm þjóðfélagsmálum, —■ sorablandað öfug-
streymi ýmissa átta, sem telji sér hag í þverrandi dómgreind og
sjálfstæðum skynjunum fólksins og sjái sér því mikinn vinning
í því að bera uppi allar slíkar vangerðir og ógerðir í ríki orðs
og anda. . . . ?
Þá eru þungskýjaðir dagar seztir að fyrir þjóðina alla á
öllum sviðum.
Og þá er viðfangsefnið um spekingana og fíflin orðin þar sú
ráðgáta, sem aldrei verður leyst svo að nokkur vissa fáist fyrir
því, að sú lausn sé rétt:
Hvort við liöfum þá ekki fleygt spekingnum á dyr, þegar
við jroldum ekki fíflið lengur í okkar heimahúsum? Og hvort
maður býður ekki fíflinu í bæinn, þegar spekingurinn ber að
dyrum.
Og þannig einmitt virðist vera umhorfs nú í ríki íslenzkrar
ljóðlistar sem stendur.
A öðrum sviðum bókmennta og lista ríkja að vísu allskugga-