Jörð - 01.12.1948, Side 93

Guðmundur Gíslason Hagalín:
Bókmenntirnar og vandamálin
(Framhald.)
Norðurlönd
E'S G mun ekki fjalla hér um bókmenntir annarra Norður-
j landaþjóða en Dana, Norðmanna og Svía. Þessar þjóðir
eru náskyldar, grundvöllur bókmennta þeirra að miklu leyti
sameiginlegur og tungumál þeirra svo lík, að áhugamenn um
bókmenntir og önnur menningarmál lesa þau öll nokkurn
veginn jafnauðveldlega. Þessar þjóðir hafa þess vegna átt hægra
um vik til menningarlegra samskipta en flestar aðrar, þótt
skyldar séu, og hefur hið andlega bræðralag þeirra orðið þeim
að miklu menningarlegu gagni. Þá hefur það og stutt að líkri
menningarlegri þróun þeina, að þær hafa notið frelsis og
friðar lengur en flestar þjóðir aðrar í heiminum, Svíar frá 1814
og allt til þessa dags, Norðmenn frá sama tíma og til 1940, og
Danir frá 1864 og þangað til Þjóðverjar hernámu Danmörku.
Því er það, að þó að þessar þjóðir hafi allar sín sérkenni í bók-
menntum og menningarháttum og eigi hver sína sjálfstæðu
þjóðmenningu, þá eru sameiginleg einkenni svo mörg og veiga-
mikil, að í framandi þjóðlöndum gera ekki aðrir menn grein-
annun á bókmenntum þeirra en þeir tiltölulega fáu fræðimenn,
sem sérfróðir eru um bókmenntaleg efni, og allir út um heim,
sem til þekkja, líta á þessar þrjár þjóðir sem allveigamikla
menningarlega heild. Fyrir skáldskap okkar íslendinga hafa
bókmenntir þessara þjóða haft varanlegt gildi, og hina sein-
ustu áratugi hefur það verið alhnikilvægt fyrir margan bók-
mennta- og skáldhneigðan íslending, hve þessar frændþjóðir
okkar hafa lagt mikla áherzlu á að kynna í riti og kryfja til
mergjar menningar- og bókmenntastefnur, sem upp hafa komið
með ýmsum helztu þjóðum veraldar, og þá einnig, hve mjög
þær hafa gert sér far um að velja til þýðingar og útgáfu margt