Jörð - 01.12.1948, Blaðsíða 111
JÖRÐ
109
smásögur og stórar sögur. Þær fjalla næstum allar um náma-
menn og smábændur átthaganna, og svo að segja allar gerast
þær á liðnum tímum. Þar er víða lýst rótlausum og meira og
minna spilltum lýð og oft því fólki, sem kallað mundi vera
ræflar. Og þá er Falkberget kom fyrst fram á vettvang bók-
menntanna, þótti mál það og málblendingur, sem margt af
þessu fólki hans talaði, óhæfilega grófgert og langt um sérlegra
en svo, að unnt væri við að una í fögrum bókmenntum. En
nú hefur liann fyrir löngu verið viðurkenndur sem einn af
mestu snillingum norskra bókmennta á mál og stíl og einn
af þeim skáldum, sem mest hafi auðgað norskt ríkismál. Og
aldrei hafa mannlýsingar Falkbergets verið svo nöturlegar hið
ytra, að yfir þeim liafi ekki verið einhver ljómi, svo sem endur-
skin einhverrar æðri birtu, og án þess að mönnum virðist hann
yfirleitt annað en svo raunsær, sem bezt verði á kosið, eiga
persónur hans því nær ævinlega þrá eftir fegurð og kærleika,
og oft og tíðum fá þær, meira eða minna meðvitað, fullnæg-
ingu í óeigingjörnum kærleiksverkum og finna sig þá í sam-
ræmi við æðri máttarvöld. Mesta verk Falkbergets fram að
heimsstyrjöldinni seinni er Christianus Sextus, skáldsaga, sem
kom út í þremur geipistórum bindum á árunum 1927—1935,
en síðan hefur verið gefin út í sex bindum. Þar er lýst fjölda
af persónum, ekki aðeins Norðmönnum, heldur líka Svíum,
Dönum og Þjóðverjum, og má heita, að höfundinum takist
að gæða þær allar undursamlegu lífi. Og nú er litið á hinn
óskólagengna námamann sem eitt af höfuðskáldum Norður-
landa, ekki aðeins í heimalandi hans, heldur og hvarvetna, þar
sem hin mestu skáldverk hans eru kunn, og um margra ára
skeið hafa Norðmenn talið liann verðugan Nóbelsverðlauna.
Kristófer Uppdal hefur ort merkileg Ijóð, en aðalverk hans
er skáldsagnabálkurinn Dansen gjenom skuggeheimen, sem
er hvorki meira né minna en tíu bindi, Uppdal lýsir þarna
uppflosnun bænda á erfiðum tímum, flutningi fjölskyldnanna
til bæjanna, rótlausu flökkulífi bændasonanna frá einum land-
hluta til annars, drykkjuskap þeirra og lauslæti, en síðan mynd-
un félagtsskapar til bættra kjara, stjórn þeirra á slíkum félags-
skap og loks þátttöku í löggjafarstarfsemi þjóðarinnar og fyrstu